Zdalka, koronaferie czy atencjusz

Na Młodzieżowe Słowo Roku 2020 nadesłano 194 tysiące zgłoszeń. Tegoroczna piąta edycja plebiscytu PWN cieszyła się rekordowym zainteresowaniem. Wśród proponowanych słów znalazło się wiele ciekawych wyrazów, między innymi związanych z pandemią i jej wpływem na życie społeczne.

Młodzieżowe Słowo Roku to coroczny plebiscyt organizowany przez Wydawnictwo Naukowe PWN we współpracy z projektem „Słowa klucze” w ramach programu „Ojczysty – dodaj do ulubionych”. Jego celem jest wyłonienie najbardziej popularnych wśród młodych ludzi słów, określeń lub wyrażeń w danym roku.

Zwycięzców w tym plebiscycie wyłania jury, oceniając oryginalność, pomysłowość, kreatywność oraz poprawność językową zgłoszonych propozycji. Zgodnie z regulaminem, z konkursu są eliminowane słowa, które po analizie dokonanej przez jury, zostały uznane za wulgarne, obraźliwe, zawierające treści niezgodne z prawem, nawołujące do nietolerancji lub przemocy, należące do mowy nienawiści bądź naruszające dobre obyczaje. Z konkursu eliminowane są też wyrazy, które już zostały wyróżnione w poprzednich edycjach.

Brak zwycięzcy

Chociaż w 2020 roku nadesłano wiele interesujących propozycji, kapituła plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku postanowiła nie wyłaniać zwycięskiego słowa roku 2020. Jury uzasadniło swoją decyzję m.in. tym, że „Konkurs, który przez lata był zabawą z językiem i służył refleksji nad nim, stał się w tym roku areną walki na słowa, a tego faktu nie możemy i nie chcemy akceptować. Najczęściej zgłaszane były słowa wulgarne, wyśmiewające konkretne osoby, poglądy, postawy*)…”.

Jednak członkowie jury przyznają, że wśród nadesłanych słów było wiele ciekawych propozycji i dlatego kilkanaście zaprezentuję poniżej.

Wpływ pandemii

Wśród nowych wyrazów dotyczących pandemii i zjawisk odnoszących się do niej są np.: zdalka, koronka, coviszkoła, covidować.  Sprawdźmy, co one znaczą.

Zdalka to ‘zdalna praca lub nauka polegająca na pracy przy komputerze w domu w godzinach, w których w standardowych warunkach przebywałoby się w pracy lub szkole’.

Covidować to ‘zarażać koronawirusem bądź nie przestrzegać restrykcji; chorować bądź leczyć wirusa COVID-19’.

Coviszkoła to ‘określenie edukacji zdalnej spowodowanej przez pandemię koronawirusa’.

Koroniarz to ‘osoba zarażona koronawirusem’.

Koronatime to ‘czas pandemii koronawirusa’.

Koronawajrus to ‘łagodnie o koronawirusie, z przymrużeniem oka i humorem’.

Koronka to ‘pieszczotliwe zdrobnienie nazwy wirusa COVID-19’.

Koronaferie to ‘w czasie pandemii okres przerwy w nauce i w nauczaniu zdalnym związanym z epidemią koronawirusa’.

Koronaparty to ‘impreza w czasie pandemii, w domyśle: wydarzenie, podczas którego łatwo się zarazić koronawirusem’.

Słowo koronalia pierwotnie oznaczało ‘zamiennik studenckich juwenaliów, które nie mogły odbyć się ze względu na epidemię koronawirusa’. Z czasem zaczęło być używane w kontekście ‘jakiegokolwiek lekkomyślnego gromadzenia się, niebędącego koniecznym, niosącego za sobą ryzyko zakażenia się’.

Inne wyrazy

Do słów zgłoszonych na  Młodzieżowe Słowo Roku 2020 należą także:

atencjusz lub atencjuszka – ‘osoba poszukująca ciągłej atencji (uwagi), która za wszelką cenę próbuje uzyskać aprobatę społeczeństwa’;

rzepiara – ‘dziewczyna, najczęściej influencerka, robiąca zdjęcie w polu rzepaku’;

– ‘wyraz dźwiękonaśladowczy; słowo uniwersalne podkreślające wyrażane emocje, potwierdzające lub negujące w zależności od sytuacji’.

Wyróżniający się tozależyzm

Co ciekawe, wyraz tozależyzm  zgłoszono ponad 300 razy i przez kapitułę plebiscytu został on uznany za najciekawszy neologizm roku*). Przy czym warto wiedzieć, że słowo to powstało kilka lat temu; prawdopodobnie znane jest od 2014 roku. Definicja rzeczownika tozależyzm brzmi: ‘idea mówiąca o tym, że nic nie jest takie, jakie się wydaje’.

Barbara Ellwart

*) por.: komunikaty jury w składzie: Marek Łaziński, Bartek Chaciński, Ewa Kołodziejek, Anna Wileczek

Zdjęcie (red.)

[dkpdf-button]
Strona korzysta
z plików Cookies.
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej