Zasady zapisywania dialogu

Konstruowanie dialogu wymaga znajomości wielu zasad, m.in. dotyczących stosowania odstępów, wcięć akapitowych, sposobu zapisu pauz, włączania narracji itd. Tym razem zaobserwujemy, kiedy po wypowiedzi zakończonej pauzą (myślnikiem) należy rozpocząć narrację małą literą, a kiedy wielką, w jakiej sytuacji zapis dialogu rozpoczyna się od nowego wiersza oraz czy zawsze po znaku zapytania lub wykrzykniku występuje nowe zdanie, zaczynające się wielką literą.

Oto fragment opowiadania zawierającego rozmowę.
Marcin i jego żona Anna od tygodnia czekali na matkę Marcina – Marię. Ich syn Adaś także nie mógł doczekać się przyjazdu babci.
– Chodźcie, mama jedzie! – krzyknął Marcin i pobiegł otworzyć bramę.
– Nikogo nie widzę – powiedziała zdumiona Anna.
– Mamo, wreszcie jesteś! – zawołał Marcin.
– Jestem, jestem. – Matka spojrzała na niego.
– Czekamy na ciebie od tygodnia – mruknął pod nosem Marcin.
– Nie mogłam przyjechać, bo ojciec był chory. – Spokojnie odrzekła Maria, wysiadając z samochodu. – Ale już jestem – dodała, uśmiechając się.
– Mamo, witamy cię serdecznie – powiedziała Anna i przytuliła starszą panią.
– Babciu, czy masz coś dla mnie? – zapytał Adaś, zaglądając do torby Marii.
– Oczywiście, wyjmij tę paczkę. – Maria mrugnęła do wnuka.
– To dla mnie? – Zadowolony Adaś już otwierał pudełko i uśmiechał się.
Powyższy przykład zapisu rozmowy pozwala ustalić kilka zasad.
n Wypowiedzi dialogowe każdego bohatera powinny zaczynać się od nowego wiersza z wcięciem akapitowym i tak zwaną pauzą dialogową, czyli myślnikiem. Każdą kolejną wypowiedź należy traktować jak następny akapit; np. w powyższym zapisie rozmowy w pierwszym akapicie mówił Marcin, w drugim – Anna, trzecim – Marcin, czwartym – Maria itd.
n Wypowiedź jednego bohatera – przerwaną nawet długą narracją (tu podkreśloną) – zapisuje się w jednym ciągu, np.:
– Nie mogłam przyjechać, bo ojciec był chory. – Spokojnie odrzekła Maria, wysiadając z samochodu. – Ale już jestem – dodała, uśmiechając się.
n Po wypowiedzi bohatera i po myślniku najpierw należy umieścić czasownik typu: powiedział, krzyknął, zawołał, odparł, szepnął, odrzekł, stwierdził, zapytał, a dopiero później imię bohatera (chociaż występuje w funkcji podmiotu). Ten czasownik po myślniku piszemy z małej litery, np.:
– Nikogo nie widzę – powiedziała zdumiona Anna.
n Jeśli wypowiedź zakończona jest znakiem zapytania lub wykrzyknikiem, to i tak (po myślniku) czasownik typu: powiedział zaczynamy małą literą, np.:
– Babciu, czy masz coś dla mnie? – zapytał Adaś, zaglądając do torby Marii.
– Mamo, wreszcie jesteś! – zawołał Marcin.
n Z porównania wypowiedzi:
– Nikogo nie widzę – powiedziała zdumiona Anna. oraz
– Nikogo nie widzę. – Anna zdumiała się.
wynika następujący wniosek.
Jeśli narracja po myślniku nie zaczyna się od czasownika typu: powiedział, a pierwszym wyrazem jest np.: imię Anna, to wypowiedź kończymy kropką, następnie piszemy myślnik i narrację zaczynamy od wielkiej litery, jak w przykładzie:
– Nikogo nie widzę. – Anna zdumiała się.
Taka sama zasada wynika z porównania zapisów:
– Mamo, wreszcie jesteś! – zawołał Marcin.
– To dla mnie? – Zadowolony Adaś już przymierzał kurtkę i uśmiechał się.
Jeśli narracja po myślniku zaczyna się od czasownika typu: powiedział, to ten czasownik piszemy z małej litery, natomiast gdy narracja zaczyna się od innego wyrazu, np. przymiotnika zadowolony, to po myślniku zaczyna się nowe zdanie (wielką literą).

Barbara Ellwart

[dkpdf-button]
Strona korzysta
z plików Cookies.
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej