Zbliżają się Święta Zmartwychwstania Pańskiego i z tej okazji składamy sobie życzenia. Wtedy okazuje się, że niektórzy mają dylemat, czy powinno się pisać Wielkanoc, Wielka Noc, a może użyć tajemniczego słowa Pascha.

Wielkanoc to ‘święto kościelne obchodzone przez chrześcijan na pamiątkę zmartwychwstania Chrystusa, w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca’.

Życzenia wielkanocne

Święta Zmartwychwstania Pańskiego powszechnie nazywane są Wielkanocą. Spotkałam się z pytaniem, czy powinniśmy życzyć sobie dobrych: Świąt Wielkanocy, Świąt Wielkiejnocy, czy może Świąt Wielkiej Nocy.

Wielkanocy czy Wielkiejnocy

Zgodnie ze „Słownikiem poprawnej polszczyzny PWN” nazwa Wielkanoc może się odmieniać na dwa sposoby.

Pierwszy z nich polega na odmienianiu obu elementów wchodzących w skład nazwy i wtedy w dopełniaczu (kogo?, czego?), celowniku (komu?, czemu?) i miejscowniku (o kim? o czym?)  występuje forma Wielkiejnocy, w bierniku (kogo? co?) Wielkąnoc, a w narzędniku (z kim? z czym?) z Wielkąnocą. Jednak ten sposób odmiany występuje rzadko, np. Wysłałam życzenia z okazji Wielkiejnocy.

Natomiast drugi sposób odmiany stosowany jest najczęściej i polega na odmienieniu tylko ostatniego elementu nazwy. Wtedy w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku mówimy i piszemy: Wielkanocy, w bierniku Wielkanoc, a w narzędniku Wielkanocą, np. Otrzymaliśmy życzenia z okazji Wielkanocy.

Uwaga!

Na temat zapisu: Miłych Świąt Wielkiej Nocy! brak informacji w „Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny”, co sugeruje, że nie powinno się stosować pisowni rozdzielnej. Jednak na ten temat wypowiadał się profesor Jerzy Bralczyk, który akceptuje pisownię rozdzielną Wielkiej Nocy, gdy „myślimy przy tym o rzeczywistej wielkości tamtej nocy, kiedy to stało się coś tak wielkiego…”, ale jednocześnie profesor radzi, by w życzeniach stosować pisownię łączną, np.: Miłych Świąt Wielkanocy!

Pascha

Pascha to zgodnie ze „Słownikiem języka polskiego PWN”:

• ‘święto żydowskie obchodzone na pamiątkę wyjścia Izraelitów z Egiptu’
• ‘w chrześcijaństwie obrządku wschodniego: Wielkanoc’
• ‘słodkie danie wielkanocne z białego sera z bakaliami’.

W Kościele prawosławnym i katolickich Kościołach wschodnich w nocy z Wielkiej Soboty na Niedzielę wielkanocną odprawiana jest uroczysta Jutrznia paschalna.

Słowo Pascha coraz częściej słyszymy także w polskich kościołach rzymskokatolickich.  Mówi się o Wigilii Paschalnej, czyli nocy poprzedzającej Niedzielę Wielkanocną, a także trzy ostatnie dni Wielkiego Tygodnia i nabożeństwa odbywające się podczas tych dni nazywane są Triduum Paschalne.

Wyraz Pascha wywodzi się z języka hebrajskiego, w którym znaczy ‘przejść nad’, w związku z wyjściem Izraelitów z Egiptu.

Oto prawidłowa odmiana tego rzeczownika:

Drodzy Czytelnicy!

Na nadchodzące Święta Zmartwychwstania Pańskiego życzę dużo zdrowia, nadziei, szczęścia i wielu radosnych chwil

Barbara Ellwart