SMS-ować, esemesować czy smsować

Już nie raz i nie dwa pisałam o zapożyczeniach, o SMS-ach także. Wtedy, gdy pisałam, formy typu esemes były przez niektórych językoznawców uznawane jeszcze za potoczne. Obecnie sytuacja się zmieniła i dlatego dziś przyjrzę się nowym rzeczownikom, przymiotnikom i czasownikom od skrótowca SMS, zwłaszcza że pojawiły się wątpliwości dotyczące pisowni tych wyrazów.

SMS  – to ‘krótka pisana wiadomość tekstowa przesyłana  telefonicznie’ lub ‘usługa umożliwiająca wysyłanie i odbiór takiej wiadomości’. SMS  to skrótowiec od angielskiego  Short Message Service, co po polsku znaczy: ‘serwis krótkich wiadomości’. Ten skrótowiec jest w języku polskim odmieniany: SMS-a, SMS-owi, SMS-em, SMS-ie, SMS-y, SMS-ów, SMS-ami. Zgodnie z „Wielkim słownikiem ortograficznym PWN” w języku polskim rzeczownik możemy zapisywać także: esemes, esemesa, esemesowi, esemesem, esemesie, esemesy, esemesów.

Przymiotnik SMS-owy (od: SMS) ma m.in. następujące formy: SMS-owego, SMS-owemu, SMS-owym, SMS-owe, SMS-owymi, SMS-owych albo: esemesowy, esemesowego, esemesowym, esemesowe.

Czasownik od skrótowca SMS w języku polskimrównież występuje w dwóch postaciach: SMS-ować, SMS-uję, SMS-ujesz, SMS-uje, SMS-ujemy, SMS-ujecie, SMS-ują, SMS-owali, SMS-owały albo esemesować, esemesuję, esemesujesz, esemesuje, esemesujemy, esemesują, esemesowali  itd.

Wątpliwości

Często pojawiają się pytania dotyczące nowych wyrazów – powstałych od skrótowca SMS. Dotyczą one ich budowy słowotwórczej i sposobu ich zapisu.

Budowa słowotwórcza

Czy neologizmy typu: SMS-ować lub esemesować – powstałe na bazie literowca SMS – są poprawnie utworzone? Na to pytanie odpowiedź jest jednoznaczna, że tak, ponieważ powstały one za pomocą przyrostka „-ować” (formantu tworzącego nazwy czynności), który często występuje w języku polskim, np. telefonować, tytułować, adresować, murować.

„Smsować” to błąd

Drugie pytanie dotyczy zapisu czasownika pochodzącego od skrótowca SMS – „smsować”. Od razu informuję, że jest to zapis niepoprawny.

Zgodnie z normami ortograficznymi języka polskiego stosowane są dwa sposoby zapisu wyrazów pochodnych od skrótowców.

Po pierwsze – piszemy je, stawiając łącznik na granicy między podstawą słowotwórczą i przyrostkiem, np. PTTK-owski, AK-owski, NIK-owiec i dlatego poprawny jest zapis: SMS-ować.

Po drugie –  zapisujemy je tak, jak się wymawia, np.: petetekowski, akowski, nikowiec i z tego powodu poprawny jest także zapis: esemesować.

Natomiast z tych zasad jednoznacznie wynika, że zapis smsować nie jest poprawny, podobnie jak niepoprawny byłby zapis: sbek, sbcki, sbecja zamiast esbek, esbecki, esbecja*).

Jak widać, budowa słowotwórcza omawianych neologizmów nie stanowi problemu, ale zapis ortograficzny wymagał wyjaśnienia.

Reasumując – formy: SMS-ować i esemesować są poprawne, zaś forma smsować jest błędna.

Przy okazji

przypominam, że skrótowce to wyrazy pochodne, powstałe ze skrócenia wielowyrazowej nazwy, zwykle nazwy instytucji (PZU, AK), funkcjonujące nie tylko w piśmie, lecz także w mowie. Natomiast skróty nie są wyrazami, lecz tylko sposobem zapisu wyrazów lub ich połączeń („m.in.”, „np.”), co można poznać po tym, że nie występują w języku mówionym. A zatem, gdy mówimy o instytucji posiadającej nazwę skróconą, np. PZU – wymawiamy „PZU” (skrótowiec), a nie pełną nazwę (Powszechny Zakład Ubezpieczeń), natomiast skrót „m.in.” wymawiamy jako całe słowa – „między innymi”.

Barbara Ellwart

*)  por. prof. Krystyna Kleszczowa z Uniwersytetu Śląskiego

Zdjęcie: pexels.com

[dkpdf-button]
Strona korzysta
z plików Cookies.
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej