„Śpiulkolot” to zwycięzca plebiscytu organizowanego przez Wydawnictwo Naukowe PWN i Uniwersytet Warszawski. Zwycięskie słowa i wyrażenia zostały wyłonione w głosowaniu, w którym wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy osób.

W 2021 roku zabawa językiem polskim przebiegała w dwóch etapach. Najpierw jury spośród wszystkich zgłoszeń zaproponowało 20 językowych finalistów, a potem z tej dwudziestki internauci wybrali słowo roku –„śpiulkolot”. Zdobyło ono 9656 głosów. Na drugim miejscu znalazł się wyraz „naura”, na który zagłosowało 9401 osób.

Zwycięzcy

Śpiulkolot – to ‘miejsce do spania’, słowo nawiązuje do śpiulkać – oznaczającego ‘spać’ oraz do mema przedstawiającego zwierzątka w miękkich pojazdach. Językoznawcy zwracają uwagę na żartobliwy charakter tego słowa, które używane jest także jako ‘sen, czynność spania, udawanie się na spoczynek, a nawet łóżko lub inne przyjemne miejsce do spędzenia czasu w objęciach Morfeusza’.

Natomiast naura to przekształcone słowo nara, stanowiące skrót od na razie. Zwrot ten używany jest na pożegnanie i oznacza ‘do zobaczenia’.

Finaliści

Wśród 20 kandydatów spełniających wymogi plebiscytu znalazły się – obok śpiulkolota i naury – następujące propozycje:

baza – to uznanie, wyraz aprobaty i pozytywnych emocji;

boomer – ‘osoba z pokolenia „baby boomers”, czyli urodzona w latach 40.–60. ubiegłego wieku’;

cringe – ‘zażenowanie, żenada, wstyd’;

essa – oznacza ‘radość’, ale też ‘coś łatwego’;

ez – ‘łatwy’ (od angielskiej wymowy słowa „easy”);

foliarz – ‘wyznawca teorii spiskowych, również osoba sprzeciwiająca się szczepieniom’;

gituwa – ‘pozytywne określenie innej osoby’ (pochodzi od słowa „git”, oznaczającego ‘świetnie’);

IMO – skrót od angielskich słów „in my opinion”, oznaczających ‘w mojej opinii’;

kox/koks – słowo o wielu znaczeniach, w tym także, że ‘coś jest świetne’, ale też ‘kokaina’, ‘sterydy’ lub określenie ‘osoby przyjmującej sterydy’;

mrozi – ‘reakcja na coś żenującego’;

naura – skrót od ‘na razie’;

oddaje – ‘opłaca się’;

pogchamp – wyraz zadowolenia, aprobaty, pierwotnie emotikon;

rel – ‘czuję to samo’, skrót od angielskiego „relatable”;

sheesh – ‘wyraz zdziwienia lub zaskoczenia’;

sus – skrót od ang. „suspect” lub „suspicious” – ‘podejrzany’;

sześćdziesiona –‘donosiciel, skarżypyta’, od art. 60 kodeksu karnego o nadzwyczajnym złagodzeniu kary dla sprawcy przestępstwa, który ujawni informacje dotyczące innych sprawców;

śpiulkolot – ‘miejsce do spania’; słowo nawiązuje do mema, „śpiulkać” to ‘spać’;

twoja stara – funkcjonuje jako ‘dezaprobująca odpowiedź na pytanie: kto? lub na dowolną inną wypowiedź’;

zodiakara – ‘dziewczyna, która wierzy w moc znaków zodiaku i często o tym mówi’.

Nagroda jury

W 2021 roku za kreatywność językową nagrodzono słowo „mrozi” – opisujące ‘dreszcz zażenowania, ciarki żenady’, ‘sytuację, w której wstydzimy się, że coś oglądamy albo czemuś się przysłuchujemy’ (oryginalne słowo to cringe).

Przyznano także jedno wyróżnienie za „odciszyć się”. Kapituła tak uzasadniła ten wybór: „To słowo jest spoza finałowej dwudziestki, trudno też uznać je za slangowe, a jednak w czasie zdalnej edukacji było i jest często używane właśnie przez młodzież. Kiedy się już wyciszyliśmy, czyli wyłączyliśmy mikrofon na platformie zdalnej, wtedy może zajść potrzeba, żebyśmy się z powrotem odciszyli”.

Przy okazji!

Mnie najbardziej przypadły do gustu słowa „odciszyć” i „mrozi”, a Państwu?

Barbara Ellwart