Pauza i łącznik w dialogach

Sposoby pisania dialogów ciekawią wszystkich piszących; zarówno dziennikarzy, pisarzy, jak i uczniów, osoby piszące listy, pamiętniki, a zwłaszcza internautów. Wystarczy zajrzeć do Internetu, żeby przekonać się, ile kłopotów przysparza zapisanie dialogów. Internauci pytają, kiedy zastosować pauzę, a kiedy łącznik; czy po pauzie powinna pojawić się wielka litera itp., itd.

Kiedy pauza, a kiedy łącznik
Pisząc dialog, należy stosować pauzę (myślnik), czyli znak interpunkcyjny* w postaci poziomej kreski [–], którego używa się m.in. do wyodrębnienia wtrącenia oraz na początku każdej wypowiedzi w dialogach. Myślniki od wyrazów powinny być oddzielone odstępem, np. niepoprawny jest zapis:
–Andrzeju, wracaj!–zawołał ojciec”,
bo brak jest odstępów,
a poprawny: – Andrzeju, wracaj! – zawołał ojciec.
Zdecydowanie nie wolno stosować przy zapisie dialogów łącznika, który nie jest znakiem interpunkcyjnym, ale znakiem ortograficznym.
Łącznik (dywiz) to krótka, pozioma kreska [-], używana m.in. przy łączeniu wyrazów złożonych lub przy przenoszeniu części wyrazów do następnego wiersza.
Niestety, łącznik często używany jest przy zapisie dialogu, a tych znaków: pauzy [–] i łącznika [-] pod żadnym pozorem nie wolno zamieniać.
Oto przykład zapisu rozmowy.
– Andrzeju, wracaj! – zawołał ojciec.
– Nie chcę wracać – odparł cicho Mateusz – tam wszyscy tylko płaczą – dodał.
– Synku, ten trudny czas minie. – Ojciec ze smutkiem przekonywał syna.
– Tato, chciałbym ubrać granatowo-żółtą koszulę i czerwono-granatową kurtkę – powiedział Mateusz – a nie ciemne ubrania.
– Synu, my tu gadu-gadu, a tam czeka na nas mama
i Małgosia – szepnął ojciec.
W powyższym zapisie dialogu pauzy znajdują się na początku każdej wypowiedzi dialogowej i oddzielają wypowiedzi bohaterów od komentarzy narratora.
Poza tym trzy razy wystąpiły łączniki [-], ale nie w funkcji pauz, tylko wewnątrz poszczególnych wyrazów: granatowo-żółtą, czerwono-granatową i gadu-gadu. Warto zwrócić uwagę na to, że przed dywizem (łącznikiem) i po dywizie nie ma odstępu.

Półpauza i pauza długa
Jeżeli ktoś stosuje rozróżnienie pauzy na półpauzę [–]
i pauzę długą, czyli dwukrotnie dłuższą [––], wówczas wybór należy do niego (autora lub wydawcy), którą z nich zastosuje, ale jedno jest pewne, trzeba stosować je konsekwentnie, a nie raz pauzę długą, a raz półpauzę.**

Barbara Ellwart

* Interpunkcja, zwana przestankowaniem, to zbiór znaków interpunkcyjnych i zasad ich używania w piśmie. Polskie znaki interpunkcyjne to: kropka [.], przecinek [,], średnik [;], dwukropek [:], pauza [–], wielokropek […], pytajnik [?], wykrzyknik [!], nawias [(…)], cudzysłów [„…”].
Do oddzielania jednej części tekstu od drugiej służą tzw. znaki oddzielające: kropka, przecinek, średnik, dwukropek, pauza, wielokropek, pytajnik, wykrzyknik, a do wydzielania części tekstu tzw. znaki wydzielające: nawias i cudzysłów, które zawsze występują parzyście. Czasami funkcję znaków wydzielających pełnią także: przecinek oraz pauza i wtedy one też występują parzyście.
**Pauza [—] oraz półpauza [–] to dwa znaki typograficzne
w postaci poziomej kreski, będące graficzną prezentacją znaków pisarskich spełniających m.in. rolę myślnika. W Polsce do połowy lat 70. XX w. nie stosowano tego rozróżnienia. Dopiero gdy upowszechniły się cyfrowe systemy składu tekstu, z którymi dotarły elementy typografii anglosaskiej, a szczególnie amerykańskiej, zaczęto stosować dwie pauzy.

[dkpdf-button]
Strona korzysta
z plików Cookies.
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej