Kiedy liczba a kiedy ilość

Często zastanawiamy się, czy wyrazy liczba i ilość znaczą to samo oraz – jak piszemy: „ilość osób” czy „liczba osób”, „ilość miejsc” czy „liczba miejsc”. Co oznaczają te wyrazy i w jakiej sytuacji należy używać słowa „liczba”, a w jakiej „ilość”?
Wielu użytkowników języka polskiego stosuje słowa liczba i ilość wymiennie, a one różnią się znaczeniem i zastosowaniem.

Słowo liczba
Liczba to przede wszystkim ‘pojęcie matematyczne, wyrażające określone wielkości, których znakami graficznymi są cyfry, np.: 2, 3, 4, 5’.
Z rzeczownikiem liczba, zgodnie z jego etymologią, używamy rzeczowników policzalnych, czyli takich, które można dokładnie policzyć (na sztuki): liczba osób (np. pięć osób), samochodów (np. osiem samochodów), krzeseł (sześć krzeseł), książek (sto książek), bibliotek (pięć bibliotek), cudzoziemców (stu dwudziestu cudzoziemców), drzew (tysiąc drzew), domów (piętnaście domów), ustaw (dziewięć ustaw). 
Przykłady zdań:
Trzeba się zastanowić, jaka liczba uczniów zmieści się w tej sali.
Bierze się pod uwagę liczbę punktów za wykonane zadania.
Musimy podać liczbę pracowników biorących udział w konferencji.
Czasami słowo liczba używane jest w następującym znaczeniu, jako – ‘suma takich samych albo podobnych jednostek, rzeczy, zdarzeń’, np.:
Po tym moście przejechała niewielka liczba samochodów.
Zanotowano spadek liczby wypadków drogowych.

Uwaga!
Jeżeli mówimy o ogromnej liczbie (wielkości), wówczas jest dopuszczalne wymienne stosowanie rzeczowników: „liczba” i „ilość”, np.:
Liczba turystów w mieście ogromnie rośnie.
Ilość turystów w mieście ogromnie rośnie.
Pojawiła się niezliczona liczba (albo ilość) ptaków.

Słowo ilość
Ilość to ‘miara tego, co może być mierzone lub ważone’, np.:
Przywieziono dużą ilość mąki.
Zużyto wielkie ilości betonu i cementu.
Słowo ilość odnosi się do rzeczowników niepoliczalnych, czyli takich, których sztuk nie możemy policzyć (wody, powietrza, pracy, cukru, soli) i musimy posługiwać się określeniami miary, wagi lub objętości, np.:
Jaką ilość wody przyniesiono?
Przyniesiono siedem litrów wody.
Proszę podać ilość potrzebnej soli.
Trzeba przywieźć dwanaście kilogramów soli.
Jaka ilość cementu jest potrzebna?
Na budowie zabrakło sześć ton cementu.
W tym pomieszczeniu mieści się spora ilość powietrza, dokładnie czterdzieści metrów sześciennych powietrza.
W wykonanie tego włożono ogromną ilość pracy.

Ciekawe przykłady użycia słów ilość i liczba
Ktoś mógłby zapytać, czy można mówić o liczbie kaw, pieniędzy lub ciasta albo o ilości godzin, wody lub chleba.
Otóż może być:
liczba filiżanek kawy lub herbaty, ale ilość kawy lub herbaty;
liczba banknotów i monet, ale ilość pieniędzy;
liczba kawałków ciasta, ale ilość ciasta;
liczba godzin, ale ilość czasu;
liczba butelek z wodą (butelek wody), ale ilość wody;
liczba bochenków chleba, ale ilość chleba.

Albo liczba, albo ilość
Reasumując, w odniesieniu do rzeczowników policzalnych powinno się używać słowa liczba (liczba uczniów, liczba stołów), a w odniesieniu do rzeczowników niepoliczalnych (które ważymy, mierzymy) słowa ilość (ilość piasku, ilość soli).
A zatem odpowiadając na pytanie, jak piszemy: „ilość osób” czy „liczba osób”, „ilość miejsc” czy „liczba miejsc”, stwierdzam jednoznacznie, że należy pisać: liczba osób i liczba miejsc, bo osoby i miejsca są rzeczownikami policzalnymi.

Barbara Ellwart

[dkpdf-button]
Strona korzysta
z plików Cookies.
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej