Dzień czy rok

Daty zapisujemy wielokrotnie, ale często zastanawiamy się, co w dacie jest ważniejsze: dzień, miesiąc czy rok, w jakiej kolejności powinny występować składniki daty, który sposób oznaczania dat jest poprawny, czy należy stosować cyfry arabskie, czy rzymskie, a może pełną nazwę, kiedy stawiamy kropki, a kiedy ich nie używamy, kto i gdzie powinien stosować „tajemnicze” normy dotyczące zapisu dat.

Sposoby zapisu

Datę można zapisać na kilka sposobów: słownie i cyfrowo, używając cyfr arabskich i rzymskich, np.: pierwszy czerwca dwa tysiące trzynastego roku, 1 czerwca 2013 r., 1.06.2013 r., 1 VI 2013 r. Wszystkie wymienione przykłady są poprawne, ale w języku liczy się funkcjonalność, praktyczność i dlatego zapis słowny jest wykorzystywany bardzo rzadko – tylko
w literaturze pięknej. Natomiast pozostałe trzy sposoby są zalecane, bo są zgodne z polskim zwyczajem językowym.

Warto zapamiętać, że w zapisie:

n 1 czerwca 2013 r.nie stawiamy żadnych znaków oddzielających (kropek)

n 1.06.2013 r. składającym się wyłącznie z cyfr arabskich ­– kropki oddzielają poszczególne elementy daty i zawsze należy umieszczać zero wiodące przed liczbami oznaczającymi pierwsze dziewięć miesięcy roku (nie: 1.6.2009); zaś zapis

n 1 VI 2013 r. nie zawiera kropek, ale miesiąc napisany znakami rzymskimi oddziela się spacjami (odstępami).

Uwaga:

1. W zapisie cyfrowym zasadniczo pomija się zero wiodące przed pojedynczą liczbą oznaczającą dzień, np. 1.12.2008, 1 XII 2008 (nie: 01.12.2008, 01 XII 2008). Zapis z zerem na początku jest możliwy w sformalizowanych dokumentach (w celu uniknięcia fałszerstwa przez wstawienie na początku dodatkowej cyfry), przy czym miesiąc musi być wówczas oznaczony cyframi arabskimi.

2. Nie powinno się mnożyć sposobów zapisywania dat (bo to niczego nie ułatwia) i dlatego nie należy stosować innych znaków oddzielających typu: lub / .

Odczytywanie miesiąca

Gdy czytamy nazwę miesiąca, zawsze używamy dopełniacza, np. trzeci maja (nie: maj), pierwszy czerwca, (nie: czerwiec), ponieważ jest to skrót wyrażenia pierwszy dzień czerwca.

Odczytywanie dnia

1. Na pytanie: Który dziś jest? odpowiadamy, podając liczebnik oznaczający dzień w formie mianownikowej: np. pierwszy czerwca, drugi września.

2. W odpowiedzi na pytania: Kiedy to będzie?, Którego to było? podajemy liczebnik oznaczający dzień w dopełniaczu, np. pierwszego czerwca, jedenastego listopada.

3. Jeżeli liczebnik oznaczający dzień jest poprzedzony przyimkiem przed, wtedy ma formę narzędnika, np. To było przed pierwszym czerwca lub przed trzynastym stycznia.

4. Jeżeli liczebnik poprzedzony jest przyimkiem po, wówczas przyjmuje formę miejscownika, np. Będziemy u was po pierwszym czerwca albo po piętnastym lipca.

Kolejność składników daty

Najwięcej wątpliwości wywołała Polska Norma zatytułowana Numeryczne zapisywanie dat i czasu dnia, która zalecała stosowanie w „zautomatyzowanych systemach informacji” zapisu zaczynającego się od oznaczenia roku, czyli: rok – miesiąc – dzień, np.: 2013-06-01. Otóż nie ma co do tego wątpliwości, że szyk: dzień – miesiąc – rok jest najbardziej naturalny dla odbiorcy. Kiedy otrzymujemy list, pismo urzędowe lub fakturę, najpierw patrzymy, jaki jest dzień nadania lub do kiedy (do jakiego dnia i miesiąca) należy wnieść opłatę. Poza tym karkołomne byłoby mówienie, np.: Spotkamy się w dniu 2013.06.01.

Zauważmy przy okazji, że np. w Stanach Zjednoczonych obowiązuje zapis daty w formacie miesiąc/dzień/rok.

Barbara Ellwart

[dkpdf-button]
Strona korzysta
z plików Cookies.
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej