Przy turystycznym szlaku Wzgórz Szymbarskich (oznaczonym na czarno), wiodącym z Sopotu do Sierakowic, nad rzeką Reknica, w gminie Kolbudy, leży zamieszkana przez prawie 500 osób wieś o kaszubskiej nazwie Czapélskò. Z podaniem jej prawidłowej nazwy jest spore zamieszanie, gdyż na tablicy informacyjnej ustawionej przy drodze występuje Czapielsk. Natomiast w gminnych dokumentach pojawia się Czapelsko bez kaszubskich znaków diakrytycznych. Czasem spotyka się też Czapelsk, a to na podstawie zapisu z 1936 r., czyli z okresu, kiedy to Czapielsk wszedł w skład terenów przynależnych do Wolnego Miasta Gdańska i był miejscowością nadgraniczną. Jeśli chce się do owej wsi dotrzeć, to jadąc drogą wiodącą z Gdańska do Przywidza i dalej do Kościerzyny należy kilka kilometrów za Kolbudami, a dokładnie za lasem, zjechać w prawo. Sama wieś jest typową ulicówką z kościołem na wzgórzu.

Wieś przez wiele lat znana była z młodzieżowej orkiestry dętej założonej z inicjatywy nieżyjącego już miejscowego proboszcza (Czapielsk jest filią kościoła w Jodłownie) księdza kanonika Janusza Rekowskiego. Wieś przez turystów nie jest zbyt często odwiedzana, bo trudno znaleźć na jej temat informacje w przewodnikach.

Historia wsi, a raczej osadnictwa w jej okolicach, zaczyna się w czasach prehistorycznych, czyli w 4–3 tysiącleciu p.n.e. Ponoć w dobie średniowiecza w okolicach dzisiejszego Czapelska znajdował się gród. Pierwszy dokument mówiący o istnieniu owej miejscowości pochodzi dopiero z 18 listopada 1323 r. To z niego dowiadujemy się, że wieś była własnością krzyżacką, lokowano ją na prawie chełmińskim, a jej powierzchnia wynosiła 80 łanów (1 łan to niecałe 18 ha), ponadto graniczyła z Pręgowem. Potem pojawili się właściciele prywatni. Lista jest dość długa. Byli nimi i Niemcy, i Polacy, a nawet zakon „niemieckich ojców jezuitów ze Starej Szkocji”, którzy odsprzedali tę posiadłość Krzysztofowi Borzewiczowi. Chociaż z innych źródeł dowiadujemy się, że to Borzewicz sprzedał ją w 1617 r. jezuitom ze Starych Szkotów (dzisiaj dzielnica Gdańska między Orunią a Chełmem). Na początku XX w. prawdopodobnie we wsi mieszkały nawet siostry urszulanki, a może tylko była to ich posiadłość. Cała historia jest dość pogmatwana, gdyż zachowały się zdawkowe informacje o wsi i jej mieszkańcach. Wiadomo jedynie, że była to wieś folwarczna, nawet podzielona na trzy części, z browarem, gorzelnią, tartakiem, młynem, karczmą. Jej głównymi mieszkańcami byli, ale i są do dzisiaj Kaszubi.

Jeśli chodzi o świątynię, to ponoć pierwszy kościół istniał już w XIV w. i była to budowla drewniana. Ten wymieniany przez dokumenty w XVI w. związany był z parafią w Pręgowie. Po reformacji, przez kilkanaście lat, a dokładnie w latach 1583–96 czapelską świątynią zawiadywali protestanci. Po ponownym przejęciu kościoła przez katolików stał się filią kościoła w Pręgowie. Od 1617 r. do 1772 r. był kościołem obsługiwanym przez zakon jezuitów.

Obecny kościół pw. św. Mikołaja został wzniesiony pod koniec XVIII w. Chociaż z innych źródeł wynika, że jest o niemal dwa wieki wcześniejszy i powstał prawdopodobnie dzięki Tyberiuszowi von Czepelke i jego siostrze Barbarze, dobroczyńcom kościoła w Pręgowie. Same niewiadome! Usytuowano go na niewielkim wzniesieniu i otoczono drzewami. Jest to budowla szachulcowa z murem wypełnionym czerwoną cegłą, na niskiej podmurówce z kamieni polnych. Kościół jest orientowany, jednoprzestrzenny na planie wydłużonego prostokąta, jego wnętrze zostało nakryte stropem z desek. W elewacjach bocznych umieszczono w dwóch strefach małe, sześciopolowe okna. Dach kościoła jest dwuspadowy, kryty dachówką ceramiczną. Nad szczytem zachodnim umieszczono kwadratową wieżyczkę.

Interesujące jest wnętrze kościoła, niestety, otwarte wyłącznie podczas mszy świętych i nabożeństw. Zachowało się w nim kilka cennych obiektów. Ołtarz główny późnobarokowy z pierwszej ćwierci XVIII w., zapewne przeniesiony z innego kościoła ma kurdybanowe antepedium (ozdobna osłona przedniej części mensy ołtarza). Jest ono rokokowe, datowane na trzecie ćwierćwiecze XVIII w. W polu środkowym ołtarza znajduje się obraz św. Mikołaja z pierwszej połowy XIX w. Po obu stronach ołtarza umieszczono rzeźby: XIX-wieczną nieznanego diakona i z około połowy XVIII w. św. Barbary. Również z XVIII w. pochodzą dwa anioły umieszczone na profilowanych gzymsach w górnej partii prezbiterium. Przy ścianie południowej znajduje się manierystyczny ołtarz boczny, gdzie w predelli umieszczono najcenniejszy zabytek owej świątyni – obraz Świętej Rodziny przy wieczerzy z 1637 r. namalowany przez gdańskiego malarza Adolfa Boya. Z przełomu XVII i XVIII w. pochodzi umieszczony w tymże ołtarzu malowany na desce obraz Marii Magdaleny. Na ścianie północnej zawieszono obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem oprawiony w ramę z liści akantu. Autorem owego dzieła wykonanego w 1980 r. jest siostra Jolanta z Żarnowca. Spośród pozostałych sprzętów warto zwrócić uwagę na drewnianą barokową chrzcielnicę z XVIII w.

Domy we wsi, ustawione wzdłuż drogi, nie wzbudzają większego zainteresowania, poza budynkiem z 1908 roku przy ul. Słonecznikowej 60.

Tekst i zdjęcia Maria Giedz