Święto Niepodległości obchodzone jest w naszym wolnym Państwie 11 listopada. Odzyskiwanie niepodległości było procesem stopniowym i długotrwałym. Drogi ku Niepodległej Polsce wiodły przez czyn legionowy brygad Piłsudskiego, Sikorskiego i Hallera, zabiegi dyplomatyczne i wytrwałą pracę kilku pokoleń rodaków. Uczcijmy ten dzień godnie, bez zbytecznych szczególnie tego dnia waśni, odrzucając zgubne podziały.

11 listopada warto też udać się w gronie rodziny i przyjaciół do bliskiej nam gdańskiej Bazyliki, na wyjątkowy koncert.

Jesienią 1918 roku kończyła się Wielka Wojna na Zachodzie. Ogarnęła 33 państwa. Zmobilizowano 70 milionów żołnierzy. 10 milionów ludzi poniosło śmierć, a prawie 20 milionów zostało rannych. Od kul, bywało, że bratobójczych, poległo 400 tysięcy Polaków – w różnych mundurach państw zaborczych. W okopach wojny pozycyjnej zginęła młoda Europa. Upadły trzy cesarstwa, zmieniły się granice. Wielką Rosję opanowała horda bolszewicka.  

Nim w narodowym kalendarzu świąt pojawiła się data 11 listopada, która dziś jest Świętem Niepodległości,  7 października 1918 r. Rada Regencyjna ogłosiła niezależność Polski, przejęła władzę nad (wówczas nielicznym) wojskiem polskim i wprowadziła nową rotę przysięgi.

Z kolei na mocy układu z 28 września 1918 roku Błękitna Armia, powstała z inicjatywy Romana Dmowskiego i gen. Józefa Hallera, jednego z dowódców brygad legionowych, została uznana przez państwa Ententy za samodzielną, sojuszniczą i jedyną współwalczącą armię polską.  

Zawieszenie broni na froncie zachodnim nastąpiło 11 listopada 1918 roku na zasadach ustalonych przez zwycięską Entantę wobec Niemiec, a marszałek Foch, wielki wódz, w wagonie w Compiegne, podyktował delegacji niemieckiej warunki zakończenia działań wojennych na froncie zachodnim. Jednak w listopadzie 1918 roku niemieccy żołnierze byli jeszcze daleko na wschodzie.  

11 listopada 1918 r. Rada Regencyjna „wobec grożącego niebezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego, dla ujednolicenia wszelkich zarządzeń wojskowych i utrzymania porządku w kraju” przekazała władzę wojskową i naczelne dowództwo wojsk polskich, jej podległych, brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu (brygadier był tytułem legionowym, przynależnym samoobronie CK Austro–Węgier, odpowiadającym stopniu pułkownika). Piłsudski wnet zjednoczył wokół siebie większość wpływowych kół politycznych oraz wojskowych. Co wydatnie przyczyniło się do okiełznania rewolucyjnego wrzenia i skoncentrowaniu się na budowie zrębów państwa.  

fot. 11 listopada 1938 roku

Finalnie, odradzająca się Polska dzięki zabiegom Paderewskiego i Dmowskiego, stawiających w Wielkiej Wojnie na Ententę, nie znalazła się w obozie pokonanych. Roman Dmowski, któremu ścieżkę do Białego Domu przetarł Ignacy Jan Paderewski, 8 października 1918 r. przedłożył prezydentowi USA Wilsonowi projekt granic odrodzonego państwa polskiego. W 1919 roku, w czasie paryskiej konferencji pokojowej Dmowski – w językach angielskim i francuskim, bez tłumaczy, uzasadnił drobiazgowo potrzebę odbudowy silnego państwa polskiego.

Stało się tak przy wsparciu Antoniego Abrahama z Oliwy i Tomasza Rogali z Kościerzyny. Ich wyprawa do Wersalu urosła do legendy – używając forteli dotarli pieszo do Warszawy i zaopatrzeni w wizę… francuską dotarli pociągiem do Paryża (via Kraków, Wiedeń i Bazyleę). Ich głównymi argumentami za polskością Pomorza były cztery roczniki „Gryfa”, wydawanego przez Młodokaszubów oraz książka adresowa Gdańska z roku 1914, a w niej blisko 10 tys. nazwisk o polskim brzmieniu oraz rezolucje mieszkańców Pomorza – rad ludowych, za przyłączeniem do Polski

28 czerwca 1919 r. Dmowski i Paderewski podpisali w imieniu RP Wersalu Traktat Pokojowy z Niemcami. Przyznawał on Polsce Wielkopolskę i część Pomorza Gdańskiego. Gdańsk został przekształcony w Wolne Miasto. O losach Górnego Śląska, Warmii i Mazur rozstrzygnąć mieli mieszkańcy w głosowaniu powszechnym. Za rok młode państwo polskie stanęło przed widmem zagłady. Uratowały nas geniusz dowodzących, trafne koncepcje i plany sztabowców, męstwo żołnierzy, jedność narodu (za wyjątkiem komunistów) i Opatrzność.

asg