W listopadzie br. indeks cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) wzrósł o 17,4 proc. w porównaniu z listopadem ub.r. – wynika z szacunku GUS. Miesiąc wcześniej inflacja wynosiła 17,9 proc. r/d/r. Dynamika inflacji, obniżona poprzez spadek cen ropy naftowej na giełdach światowych od października br. o 25 proc., pozostaje jednak na wysokim poziomie. 15 grudnia br. GUS opublikuje pełną strukturę inflacyjnego koszyka.

W październiku br. inflacja r/d/r wyniosła 17,9 proc. i osiągnęła poziom z grudnia 1996 r. W listopadzie ub.r. inflacja sięgała 7,8 proc. Tuż przed rosyjską inwazją na Ukrainę dochodziła do 10 proc. Od czerwca 2019 r. utrzymuje się powyżej 2,5 proc. celu inflacyjnego NBP. Po części ze względu na efekt szoku na rynkach surowców energetycznych i płodów rolnych, ale też w znacznej mierze w efekcie silnego popytu konsumpcyjnego i  „dosypywania” pieniądza na rynek (ok. 150 mld zł) nie idące za wzrostem wydajności pracy i bez kryteriów dochodowych, tarcz i pokłosia pandemii.

Rada Polityki Pieniężnej od października 2021 r. 11 razy podniosła stopy procentowe, do stawki referencyjnej 6,75 proc. Od dwóch miesięcy RPP stóp nie podnosi. Złoty ostatnio umocnił się wobec USD.

Przed najnowszym odczytem prognozy ekonomistów były dość rozbieżne. Większość zakładała ustabilizowanie się inflacji CPI na najwyższym poziomie od blisko 26 lat przy medianie prognoz rzędu 17,9 proc.   

Przedstawione w środę dane GUS to tzw. szybki szacunek. Na pełne dane za listopad br. będziemy musieli poczekać do 15 grudnia. Wtedy też GUS opublikuje pełną strukturę inflacyjnego koszyka. Znamy jedynie dynamikę cen w głównych kategoriach. W danych o inflacji bazowej widoczne są efekty podnoszenia cen towarów i usług. Roczny wzrost cen żywności i napojów bezalkoholowych to 22,3 proc. W samym listopadzie br. artykuły spożywcze podrożały o 1,6 proc. To dotyczy wszystkich. Podobnie jak VAT, który na część żywności jest „zerowy”. Ten inflacyjny „oddech” może być krótkotrwały.

Pomogły teraz na „plus” obniżki (skromne) detalicznych cen paliw przy korekcie w cennikach rafinerii. Na giełdach ropa potaniała o 20-25 proc. Według GUS w listopadzie ceny paliw do prywatnych środków transportu względem października br. poszły w dół o 1,2 proc., ale były o 15,5 proc. wyższe niż w listopadzie 2021 r. Ceny nośników energii przez miesiąc drgnęły jedynie o 0,1 proc. m/d/m, ale były o 36,8 proc. droższe niż rok temu. Ceny gazu zaczęły rosnąć gwałtownie pod koniec ub.r.

Przywracanie podatków VAT od 1 stycznia 2023 r. na prąd i gaz, podwyżka płacy minimalnej, będą czynnikami, które podbiją wskaźnik CPI w okolicach 20 proc. r/d/r. Potem ma rozpocząć się hamowanie wzrostu cen – do momentu odejścia od zerowej stawki VAT na produkty żywnościowe. I jeszcze jedno – producenci żywności, jej przetwórcy, zakłady piekarnicze nie są objęte pomocą dla przedsiębiorstw energochłonnych.