Tuż przed świtem 24 marca 1944 roku do gospodarstwa w Markowej wtargnęli niemieccy żandarmi. Zastrzelili na miejscu ukrywających się Żydów oraz ich opiekunów. Zginęli nie tylko Józef Ulma i jego ciężarna żona Wiktoria, ale też sześcioro ich kilkuletnich dzieci.

Rodzina Ulmów

Markowa – 9 września 2023 r.

12.30 Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów (Markowa 1487, 37-120 Markowa)
Otwarcie wystawy„Błogosławieni Sprawiedliwi albowiem…” Opowieść o Rodzinie Ulmów. (PL/ENG)

Ekspozycja artefaktów i prezentacja oryginalnych dokumentów z zasobu Archiwum IPN. Na wystawie zostaną zaprezentowane przedmioty wydobyte podczas ekshumacji z grobu Rodziny Ulmów na cmentarzu w Markowej oraz modlitewniki i książki należące do Józefa i Wiktorii, pochodzące ze zbiorów Jerzego Ulmy, Agaty Frendo i Piotra Sagana. Wystawa została przygotowana przez Archiwum IPN we współpracy z Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej. Ekspozycja będzie otwarta dla zwiedzających od 12 września do 30 listopada 2023 r.
Więcej: TUTAJ

13.30 – plac przed kościołem pw. św. Doroty w Markowej (Markowa 1429, 37-120 Markowa)
Wernisaż wystawy Śmierć za człowieczeństwo. Rodzina Ulmów Na wystawie znajduje się kilkadziesiąt zdjęć i dokumentów, z których cześć została opublikowana po raz pierwszy. Są to m.in. zdjęcia wykonane Wiktorii i dzieciom przez Józefa Ulmę. Więcej: TUTAJ

Rzeszów

17.00 – przed budynkiem Oddziału IPN w Rzeszowie (ul. Juliusza Słowackiego 18, Rzeszów)
„Świadectwo poMOCY” – prezentacja interaktywnego projektu edukacyjnego o losach Rodziny Ulmów przygotowanego przez Biuro Nowych Technologii IPN.  Więcej: TUTAJ

Gospodarska codzienność. Idylla przed tragedią

10 września 2023

13.00 – premiera na kanale YouTube etiudy filmowej w trzech wersjach językowych polskim, angielskim, hiszpańskim o Rodzinie Ulmów, zrealizowanej przez Biuro Współpracy Międzynarodowej.

IPN przygotował publikacje o rodzinie Ulmów z okazji ich beatyfikacji. Wznowiono dwie książki o Rodzinie Ulmów autorstwa zastępcy prezesa IPN dr. Mateusza Szpytmy oraz wydano broszurę w języku polskim i angielskim o pomocy udzielanej Żydom przez Polaków w czasie II wojny światowej. Obie wersje językowe można pobrać ze strony IPN.  

Józef Ulma jako fotograf amator dokumentował życie rodzinnej wsi Markowa na Podkarpaciu. Na wielu zdjęciach uwiecznił swoją żonę Wiktorię oraz małe dzieci: Stasię, Basię, Władzia, Franusia, Antosia i Marysię. W 1942 roku Ulmowie przyjęli pod swój dach poszukujących pomocy Żydów z Markowej i Łańcuta –  z rodzin Goldmanów, Grünfeldów i Didnerów. Półtora roku później, 24 marca 1944 roku, wszyscy zostali zamordowani przez niemieckich żandarmów. Józef i Wiktoria Ulmowie w 1995 roku zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Kolejna propozycja IPN to anglojęzyczne wznowienie książki dr. Mateusza Szpytmy pt. „The Righteous and the Merciful”. Wcześniej publikacja funkcjonowała pod tytułem „The Risk of Survival. The Rescue of the Jews by the Poles and the Tragic Consequences for the Ulma Family from Markowa”. Autor uzupełnił książkę o kolejne fakty, po przeprowadzeniu nowych badań poświęconych tematyce niesienia pomocy Żydom przez Polaków w czasie II wojny światowej. Publikacja prezentuje również zdjęcia dokumentujące wysiłki Polskiego Państwa Podziemnego i powołanej przez nie Rady Pomocy Żydom „Żegota” w niesienie pomocy Żydom.

·         Nie tylko o Ulmach. O pomocy udzielanej Żydom przez Polaków podczas okupacji niemieckiej w latach 1939-1945, red. Tomasz Domański, Alicja Gontarek, Warszawa 2023 – PDF

Broszura ukazała się w języku polskim i angielskim – można je pobrać ze strony IPN.