Każdy pracodawca jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy na terenie zakładu pracy. Jego zadaniem jest ochrona zdrowia pracowników przed występującymi tam zagrożeniami, zależnymi od zajmowanego stanowiska i pełnionych obowiązków. W tym kontekście ważnym obowiązkiem pracodawcy jest określenie ponoszonego przez pracownika ryzyka zawodowego. BHP zajmuje się między innymi tym zagadnieniem.

Pojęcie ryzyka zawodowego w BHP pojawia się w Kodeksie pracy. Dotyczy prawdopodobieństwa, z jakimi mogą wystąpić zdarzenia powodujące niekorzystne skutki dla zdrowia pracownika. Źródłem zagrożeń zawodowych jest środowisko pracy oraz sposób jej wykonywania.

Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca jest zobowiązany do oceny, a następnie dokumentacji ryzyka zawodowego. Ponadto musi zastosować środki profilaktyczne, które zmniejszają ponoszone ryzyko. Każdy pracownik powinien być poinformowany o ponoszonym na jego stanowisku ryzyku zawodowym, a także o zasadach ochrony przed tym ryzykiem. Ten obowiązek musi zostać spełniony, zanim pracownik rozpocznie wykonywanie swoich obowiązków. Ocenę ryzyka zawodowego przedstawia się na piśmie, które następnie wymaga podpisu pracownika i staje się częścią jego akt osobowych.

Norma PN-N-18002 jest najczęściej stosowanym standardem, przy pomocy którego ocenia się ryzyko zawodowe. BHP dokładnie określa, w jaki sposób dokonuje się tej oceny. Pierwszym krokiem jest zebranie informacji niezbędnych do przeprowadzenia oceny, które uwzględniają stanowisko pracy, sprzęt wykorzystywany na tym stanowisku, niebezpieczne dla pracownika czynniki oraz osoby pracujące na tych stanowiskach.

W kolejnym kroku następuje szacowanie ryzyka zawodowego. BHP wymaga wykonania tej czynności dla każdego stanowiska pracy. Szacowanie ryzyka zawodowego uwzględnia po pierwsze prawdopodobieństwo wystąpienia wypadków lub chorób na stanowisku pracy, a także powagę następstw tych właśnie zagrożeń.

Zagrożenia, które wiążą się z największym ryzykiem, muszą być eliminowane w pierwszej kolejności. Na koniec przygotowuje się dokumentację w postaci:

• opisu danego stanowiska pracy,
• wyniku przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego,
• podjętych środków profilaktycznych,
• daty wykonania oceny oraz jej autora.

Pracodawca może samodzielnie oceniać ryzyko zawodowe. BHP jest jednak bardzo obszernym zagadnieniem, a ocena ryzyka zawodowego wymaga solidnej wiedzy z tego zakresu. Z tego względu wielu pracodawców decyduje się na powierzenie tego zadania specjalistom. Państwowa Inspekcja Pracy przygotowała wskazówki dotyczące prawidłowego przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego, ale bez pogłębionej wiedzy mogą się one okazać niewystarczające do rzetelnego przeprowadzenia oceny. Wybór specjalistów, którzy wykonają to zadanie, jest więc bardzo rozsądnym krokiem z punktu widzenia pracodawcy, który to w świetle prawa ponosi wyłączną odpowiedzialność za ewentualne wypadki w miejscu pracy, wynikające z niedoszacowania ryzyka zawodowego.

Ryzyko zawodowe jest również obecne w prawie unijnym, a konkretnie w specjalnej dyrektywie z 1989 roku dotyczącej środków wprowadzanych w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników. Na pracodawcę nakłada ona obowiązki oceny ryzyka zawodowego, zapobiegania zagrożeniom, zwalczania źródeł zagrożeń, informowania pracowników o zagrożeniach, a także zastępowania rozwiązań niebezpiecznych takimi, które wiążą się z wyższym bezpieczeństwem.

W tym samym dokumencie jest również mowa o obowiązkach pracowników. Powinni oni dostępnych środków ochrony używać zgodnie z przeznaczeniem. Mają też obowiązek informowania pracodawcy o sytuacjach stanowiących zagrożenie dla zdrowia. Ponadto muszą współpracować z pracodawcą w kwestii poprawy poziomu bezpieczeństwa.

Źródło: https://www.seka.pl/ryzyko-zawodowe-bhp/

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.