Praca wykonywana w trybie zdalnym, czyli za pomocą środków komunikacji elektronicznej najprawdopodobniej będzie już stałym elementem środowiska pracy, usankcjonowaną zapisami prawnymi i to nie tylko w okresie stanu epidemiologicznego i epidemii. Głównym narzędziem z uwagi na gabaryty i oferowane funkcje jest smartfon.

Tylko w pierwszym kwartale 2021 roku sprzedano na świecie 340 milionów smartfonów. Szacuje się, że 3,2 mld użytkowników korzysta z 3,6 mld smartfonów na świecie. Typowy użytkownik dotykał swojego urządzenia średnio 2617 razy dziennie, ale już tzw. ekstremalni użytkownicy, którzy stanowią 10 proc. wszystkich użytkowników telefonów – dotykali ich ponad 5400 razy dziennie. To samo badanie wykazało też, że użytkownicy smartfonów poświęcają im średnio dziennie ponad dwie i pół godziny uwagi (to łączny, średni, czas, w którym patrzą na ekran telefonów), a ekstremalni użytkownicy – blisko cztery godziny. Według raportu Bena Bajarina z firmy Apple średnio odblokowujemy swój telefon aż 80 razy dziennie. W skrajnych przypadkach jest to aż 130 odblokowań ekranu. Oznacza to, że łapiemy za swój telefon średnio co 10 minut w ciągu dnia.

Badania, jakie przeprowadziło ostatnio Whistle Out, niektórzy mogą przeznaczyć na używanie smartfona prawie 9 lat swojego życia. Jak podaje Eurostat w 2019 roku statystyczny Polak przepracował w ciągu swojego życia średnio 33,6 lat. W dużym zaokrągleniu można przyjąć, że ¼ pracy zawodowej skupia się na smartfonie.

CBOS w swoim raporcie podaje, że użytkownicy telefonów komórkowych poza prowadzeniem rozmów (100%) wysyłają i odbierają wiadomości SMS (78%). Blisko połowa (45%) przegląda strony internetowe, ponad dwie piąte (43%) sprawdza prognozę pogody, jedna trzecia (33%) wysyła i odbiera pocztę elektroniczną, 29% użytkowników obsługuje konto w serwisie społecznościowym i tyle samo (29%) korzysta z komunikatora. Niespełna jedna piąta (17%) załatwia w ten sposób online różne sprawy, np. robi zakupy, rezerwuje bilety, hotele. Co jedenasty (9%) sprawdza przy użyciu telefonu poziom zanieczyszczenia powietrza. Jeśli chodzi o funkcje multimedialne, telefony komórkowe najczęściej służą do słuchania muzyki (30%) i – zdecydowanie rzadziej – radia (11%). Co piąty użytkownik (19%) ogląda na nich materiały wideo, a siedmiu na stu (7%) – telewizję. W gry na telefonie gra 17% badanych z tej grupy, nieco mniej (12%) deklaruje czytanie w ten sposób książek lub innych plików tekstowych. Około jednej szóstej (17%) zdarza się edytować za pomocą telefonu komórkowego zdjęcia lub pliki tekstowe. Mniej więcej co ósmy (12%) korzysta za pomocą telefonu z programów lojalnościowych i zniżek w sklepach; nieliczni (5%) płacą zbliżeniowo.

Nie można udawać, że cyfrowe narzędzia ekranowe (takie jak: smartfon, tablet, laptop, komputer) są tylko wsparciem czy uzupełnieniem tradycyjnie pojmowanych środków pracy czy rozrywki. Pandemia Covid-19 jedynie przyspieszyła ten proces.

Tytułem przypomnienia: „home office” – praca wykonywana w domu głównie za pomocą środków komunikacji elektronicznej była nieuregulowana w polskim systemie prawnym. W właśnie okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania w formie praca zdalnej.

Po przeszło dwóch latach jesteśmy bogatsi o wiedzę dotyczącą skutków wykorzystywania narzędzi cyfrowych w życiu codziennym.

Negatywne skutki, to przede wszystkim niekorzystny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne. Przede wszystkim na wzrok i układ kostno-stawowy. Bowiem korzystanie z nich wymusza złą pozycję ciała. Dlaczego? Ponieważ ekran i przyciski znajdują się na tej samej płaszczyźnie, automatycznie wielu z nas trzyma telefon na wysokości brzucha i wtedy mocno pochyla szyję, by przeczytać tekst na ekranie. To szkodliwa postawa dla naszego kręgosłupa, który jest narażony na zgięcie i duże naprężenie przez wiele godzin – alarmują badacze i lekarze.

Dr. Kenneth’a Hansraj, chirurg specjalizujący się w operacjach kręgosłupa w USA, wprowadził pojęcie „text neck”, czyli bóle szyi i innych części ciała, do których dochodzi na skutek skulonej pozycji, w której znajdują się przez długi czas użytkownicy smartfonów, tabletów czy innych elektronicznych gadżetów.

Objawy „text neck”:

• Ból szyi i karku
• Chroniczne bóle głowy
• Napięcie i sztywność w okolicy karku
• Skrzywienie kręgosłupa
• Mrowienie lub drętwienie dłoni i palców
• Ból nadgarstków i łokci.

Stąd profilaktyka. Higiena Cyfrowa (Digital Wellbeing) – to nowość pochodząca z systemu Android 9 Pie. Jak podaje Michał Brożyński do głównych zadań tej funkcjonalności należy monitorowanie tego, jak dużo czasu spędzamy ze smartfonami/tabletami w dłoni. System prowadzi statystyki oraz ewentualne wprowadza ograniczenia celem (samo)kontroli, czyli długo z niego korzystamy.

Higiena cyfrowa to zespół działań i czynności zmierzających do optymalizacji indywidualnego zdrowia somatycznego, psychicznego oraz społecznego w zakresie korzystania z technologii informacyjno- komunikacyjnych. Jej poziom uzależniony jest od samoregulacji i kontroli związanej z używaniem internetu oraz cyfrowych narzędzi ekranowych, alternatywy dla świata cyfrowego, jak również rozwiniętej sieci oparcia społecznego. Higiena cyfrowa może być rozumiana jako postawa życiowa wynikająca z kreatywnego i odpowiedzialnego używania zasobów sieci.

Higiena cyfrowa dotyczy również zachowań, które podejmowane są w trakcie prowadzenia zajęć online, zwłaszcza w obszarze koncentracji. 28% badanych uczniów zadeklarowało, że bardzo często lub często podczas zajęć online korzystało z portali społecznościowych, grało w gry, przeglądało internet do celów prywatnych czy pisało do kogoś bez związku z lekcjami. Podobny odsetek badanych uczniów (28,2%) przyznał, że bardzo często lub często używał swojego smartfona podczas e-lekcji do celów niezwiązanych z nauką. Tego rodzaju zachowania również występowały wśród nauczycieli, ale odsetek takich przypadków jest niewielki (odpowiednio 7,6% i 5,8%).

Źródło: https://kadry.infor.pl/kadry/hrm/informatyzacja_hrm/5402705,Co-to-jest-higiena-cyfrowa.html

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.