77 procent badanych przez Centralny Instytut Ochrony Pracy stwierdziło, że chciałoby w przyszłości łączyć pracę zdalną z pracą w siedzibie pracodawcy. Za największe zagrożenia w pracy zdalnej respondenci uznali nieergonomiczne stanowisko pracy, trudności w rozdzieleniu obowiązków zawodowych i prywatnych oraz brak kontaktu z innymi pracownikami i przełożonymi.

Wybuch pandemii koronawirusa zmienił życie zawodowe wielu Polaków. Jednym z głównych zaleceń, oprócz ograniczeń w przemieszczaniu się czy gromadzeniu, było przejście pracowników, którzy mogą, na pracę zdalną. O to, jak polscy pracownicy poradzili sobie z tym nowym wyzwaniem, zapytano w badaniu ankietowym „Praca zdalna w czasie koronawirusa – bezpieczeństwo, zdrowie i ergonomia pracy” przeprowadzonym przez Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy na nielosowej próbie użytkowników Internetu. Ankietę na przełomie kwietnia i maja 2020 roku wypełniło 359 osób.

Po wybuchu pandemii odsetek badanych świadczących pracę zdalną wzrósł ponad sześciokrotnie, z 13 do 85 procent. 59 procent badanych pracowało wyłącznie zdalnie, pozostali łączyli pracę zdalną z pracą w siedzibie pracodawcy.

Miejsce pracy

Pierwszym wyzwaniem, przed którym stanęli pracownicy w nowych warunkach, było zorganizowanie sobie stanowiska pracy. Ponad połowa badanych pracujących zdalnie (53 proc.) oceniła swoje stanowisko pracy jako ergonomiczne. Ci, którzy uznali, że ich stanowisko pracy nie spełnia zasad ergonomii, w większości stwierdzili, że jest to efekt braku odpowiedniego wyposażenia. 62 proc. badanych wyznaczyło stałe miejsce do pracy zdalnej, jedna trzecia nie miała takiego miejsca. 29 proc. miało możliwość wyodrębnienia miejsca do pracy zdalnej przeznaczonego tylko do tego celu oraz do korzystania z niego samodzielnie. Dla 12 proc. miejsce to służyło do pracy zdalnej dla wielu osób. 36 proc. miejsce to wykorzystywało do wielu celów na raz, a 23 proc. – do innych celów, ale po pracy.

69 proc. odpowiadających na ankietę pracowało na sprzęcie dostarczonym przez pracodawcę.

Czas pracy

Jak wynika z raportu, badani różnie radzili sobie z czasem pracy zdalnej. 39 proc. wykonywało swoje obowiązki zawodowe w takim samym czasie jak przed wybuchem epidemii, 9 proc. pracowało tyle samo, ale zmianie uległy pory wykonywania obowiązków. Dla ponad jednej trzeciej (34 proc.) czas pracy uległ wydłużeniu. W krótszym czasie niż zazwyczaj swoje obowiązki wykonywało 16 proc. badanych.

Przerwy w czasie pracy

Połowa ankietowanych przerwy w pracy zdalnej wykorzystywała na wykonywanie obowiązków domowych, 9 proc. z nich przerwy poświęcało na aktywność fizyczną, a 15 proc. – na odpoczynek. Jedna czwarta w ogóle nie robiła przerw w pracy zdalnej albo nie oddzielała ich od innych obowiązków.

Minusy pracy zdalnej

71 proc. respondentów na pierwszym miejscu jako zagrożenie w pracy zdalnej uznało brak ergonomii stanowiska pracy. Na wysokiej pozycji wśród zagrożeń znalazł się również brak odpowiedniego wyposażenia do pracy oraz konieczność dzielenia przestrzeni do pracy z innymi osobami. Wśród zagrożeń w pracy zdalnej badani wskazali na zagrożenia psychospołeczne, w tym przede wszystkim trudności w rozdzieleniu życia zawodowego i prywatnego (druga pozycja pod względem liczby wskazań). Trzecią pozycję wśród zagrożeń zajął brak bezpośredniego kontaktu z pracownikami lub przełożonymi.

Jak już pisaliśmy na wstępie, większość badanych chciałaby skorzystać z możliwości pracy zdalnej także w przyszłości. Na pytanie o kompetencje, które chcieliby nabyć, wskazali przede wszystkim na umiejętności wspierające zdrowie psychofizyczne. Najwięcej (38 proc.) było zainteresowanych nabyciem kompetencji w zakresie radzenia sobie ze stresem, godzenia pracy z życiem prywatnym oraz ćwiczeń prozdrowotnych.

Małgorzata Kuźma

Na podstawie wstępnego raportu z badań Magdaleny Dobrzyńskiej i Agnieszki Szczygielskiej – CIOP – PIB „Praca zdalna w czasie koronawirusa – bezpieczeństwo, zdrowie i ergonomia”, lipiec 2020

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.