Na czym polega zadaniowy czas pracy?
W dużym uproszczeniu, zadaniowy czas pracy polega na realizacji konkretnych zadań, w ramach konkretnego rodzaju pracy, w określonym czasie. Pracownik jest z tego rozliczany przez pracodawcę. Nie jest to najbardziej powszechny system czasu pracy. Być może wynika to z tego, że cechuje się on pewną swobodą. Wprawdzie występuje pracownicze podporządkowanie, jednak w dużej mierze to pracownik, kiedy zrealizuje określone zadanie. Liczy się efekt. Nie należy tego oczywiście mylić z umową o dzieło czy zlecenia.
Zgodnie z definicją z ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej jako: KP) w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy. Pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129 KP, w takiej sytuacji czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy,
Zadaniowy czas pracy może być stosowany tylko w wąskim zakresie – wówczas, gdy rodzaj pracy, jej organizacja albo miejsce jej wykonywania uniemożliwiają lub znacznie utrudniają kontrolę pracodawcy nad pracownikiem w czasie wykonywania pracy. Ten rodzaj czasu pracy jest stosowany przede wszystkim wówczas, gdy pracownik wykonuje pracę poza siedzibą pracodawcy i bezpośrednim nadzorem przełożonych. Samo określenie przez strony czasu pracy jako zadaniowego nie jest podstawą do stosowania art. 140 KP, jeżeli nie jest to uzasadnione rodzajem pracy i jej organizacją. Zadaniowy czas pracy nie polega na tym, że pracownik przychodzi do pracy kiedy chce, pracuje tyle godzin, ile chce, i upuszcza pracę, kiedy chce. Nie ma co prawda ścisłych godzin pracy, wiążą go jednak przydzielone mu zadania, które powinien wykonać w okresie rozliczeniowym.
To, ile wynosi zadaniowy czas pracy, zależy od wymiaru czasu pracy danego pracownika i wymiaru zadań do zrealizowania. W sytuacji przyjęcia przez pracodawcę zadaniowego systemu czasu pracy na danym stanowisku tylko wyznaczenie pracownikowi konkretnych zadań do wykonania (określony rodzaj i ilość pracy) umożliwia ustalenie wymiaru tych skonkretyzowanych zadań i odniesienie go do norm czasu pracy określonych w art. 129 KP. Zatem jeżeli pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze godzin pracy – jego zadaniowy czas pracy należy odnosić do czasu pracy, który nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.
Zadania powinny być tak ustalone, aby pracownik, przy dołożeniu należytej staranności i sumienności (art. 100 § 1 KP), mógł je wykonać w ciągu 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 KP.), jeżeli jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. W tych granicach czas niezbędny do wykonania powierzonego zadania ustala pracodawca po porozumieniu z pracownikiem. Chociaż porozumienie w sprawie stosowania systemu zadaniowego czasy pracy nie musi przybrać postaci umowy sporządzonej na piśmie, to jednak musi rzeczywiście mieć miejsce, ponieważ pracownik ma prawo wyrazić swoje stanowisko co do tego, czy będzie w stanie wykonać powierzone (przydzielone) mu zadania w obowiązującej go normie czasu pracy. Niedostosowanie wymiaru zadań pracowników do norm czasu pracy stanowi naruszenie art. 140 KP. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 września 2020 r., I PK 126/19
Pracodawca nie prowadzi ewidencji godzin pracy pracowników, do których stosuje zadaniowy system czasu pracy (art. 149 § 2 KP). Nazwisko pracownika zatrudnionego w zadaniowym czasie pracy może jednak figurować na liście obecności. Pracodawca ma prawo sprawdzać, czy taki pracownik jest obecny w pracy. Zawsze należy jednak ewidencjonować w szczególności okresy urlopów wypoczynkowych, urlopów bezpłatnych, niezdolności do pracy z powodu choroby oraz opieki nad chorym członkiem rodziny, także w przypadku pracowników, w stosunku do których wyłączony został obowiązek ewidencjonowania godzin pracy.
