12 maja obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek. Okazuje się, że pracownicy, którzy na co dzień dbają o nasze zdrowie, sami borykają z wieloma problemami wpływającymi negatywnie na ich stan zdrowia. Przemęczenie i stres to główne z zagrożeń z jakimi borykają się na co dzień pielęgniarki i pielęgniarze.

Trudna praca, mało chętnych

Obecnie w Polsce jest zarejestrowanych 304 365 pielęgniarek i pielęgniarzy (8845) z czego czynnych zawodowo jest tylko 236 tys. Położnych jest 41 337, w tym 80 mężczyzn, jednak w zawodzie czynnych jest około 29 tys. Liczby te nie są wystarczające, w placówkach służby zdrowie jest wiele nieobsadzonych stanowisk, a będzie jeszcze gorzej. Szacuje się, że w 2030 roku będzie brakowało 100 tys. pielęgniarek i pielęgniarzy. Powodem jest to, że praca pracowników służby zdrowia jest bardzo odpowiedzialna i obciążająca fizycznie i psychicznie. Na co dzień pracownicy służby zdrowia narażeni są na zagrożenia: biologiczne, chemiczne, związane z pracą w wymuszonej pozycji. Pielęgniarki narażone są na stres i wystąpienie zespołu wypalenia zawodowego.

Zagrożenia biologiczne

Codzienny bezpośredni kontakt z pacjentami oraz materiałem zakaźnym pochodzącym od chorych powoduje, że pielęgniarki narażone są na zwiększone ryzyko zachorowania na choroby zakaźne. Najbardziej niebezpieczne wirusy to:  wirus zapalenia wątroby typu C (HCV) powodujący zapalenie, marskość i raka wątroby; wirus wątroby typu B (HBV), powodujący żółtaczkę wszczepienną;  wirus HIV, powodujący upośledzenie układu immunologicznego AIDS. Pielęgniarki narażone są także na kontakt z wirusem grypy, a od trzech lat także z wirusem Covid 19. Inne zagrożenia biologiczne to bakterie chorobotwórcze (takie jak chlamydie, paciorkowce, gronkowiec złocisty), grzyby i pasożyty.

Główne metody przeciwdziałania zakażeniu wirusami, bakteriami i innymi drobnoustrojami chorobotwórczymi to zachowanie procedur np. mycie rąk ciepłą wodą z mydłem/środkiem dezynfekcyjnym przed wykonywaniem zabiegów i po ich zakończeniu; sterylizacja w autoklawie narzędzia, które mogły mieć kontakt z krwią lub ze skórą pacjenta; stosowanie wyłącznie jednorazowych igieł i strzykawek: stosowanie odpowiednio dobrane półmaski i maski filtrujące Istotna jest również profilaktyka, np. szczepienia.

Zagrożenia chemiczne

Pielęgniarki w swojej pracy stykają się również ze szkodliwymi substancjami chemicznymi, takimi jak trucizny, preparaty dezynfekcyjne i leki cytostatyczne. Substancje te mogą uszkodzić skórę, błony śluzowe, układ oddechowy, a nawet wywołać zmiany nowotworowe, a nawet zgon. I tutaj znów najważniejsze jest stosowanie procedur, a więc czytanie etykiet preparatów chemicznych stosowanie się do zleceń, między innymi do stosowania odpowiednich środków ochrony indywidualnej: okularów ochronnych, rękawiczek, półmasek dopasowanych do kształtu twarzy; należy również zwracać  uwagę na odpowiednią wentylacje pomieszczeń.

Zagrożenia związane z pracą w wymuszonej pozycji

Pielęgniarki i pielęgniarze często odczuwają dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego. Jest to związane przede wszystkim z dźwiganiem pacjentów. Ale również praca wykonywana jest w pozycji stojącej, co  powoduje zmęczenie oraz bóle nóg.

W pracy pielęgniarek szczególnie szkodliwy jest:

• nadmierny wysiłek fizyczny (ręczne przenoszenie i przemieszczanie ciężarów – wykonywanie czynności pielęgnacyjnych przy pacjentach leżących)
• niewłaściwa pozycja ciała podczas podnoszenia ciężarów, zbyt duże tempo powtarzających się czynności;
• niewłaściwe nawyki przy pracy siedzącej, przeciążenie psychiczne i stres.

Aby przynajmniej w części ograniczyć wpływ szkodliwych czynników ważna jest dobra organizacja stanowiska pracy, dbałość o dobór sprzętu pomocniczego (stoliki zabiegowe, wózki funkcyjne, podnośniki, pionizatory, rolki, maty ślizgowe)., odpoczynek i ćwiczenia.

Stres

Pielęgniarki narażone są na stres, który często prowadzi do wypalenia zawodowego, a niekiedy do depresji. Na psychikę pracowników służby zdrowia niekorzystny wpływ mają między innymi system pracy zmianowej i praca nocna oraz inne czynniki psychologiczne i organizacyjne.

W ograniczeniu stresu i przeciążeniu psychicznemu, mogą pomóc zmiany organizacyjne, wprowadzenie ułatwień technicznych i dodatkowych przerw od pracy, a także szkoleń dotyczących postępowania w przypadku agresji ze strony pacjentów. Również dobra atmosfera w miejscu pracy przekłada się zmniejszenie stresu wśród pracowników.

Małgorzata Kuźma

zdjęcie: Pexels.com

Źródło:

https://www.pip.gov.pl/pl/f/v/228249/bezpieczna%20praca%20w%20zawodzie%20pielegniarki.pdf