Działalność związku zawodowego a kultura bezpieczeństwa
Roli związków zawodowych w podnoszeniu kultury bezpieczeństwa w miejscu pracy poświęcona była piąta audycja z cyklu realizowanego w ramach projektu „Godna praca to bezpieczna praca”. Audycje realizowane są we współpracy Działu Informacji i Promocji Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność” i dziennikarzy Radia Gdańsk. Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”
Jednym z zadań związków zawodowych jest sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów bezpieczeństwa, higieny i kultury pracy. W przedsiębiorstwach z wysoką kulturą bezpieczeństwa pracownik nie boi się zgłaszać ewentualnych zagrożeń. Co więcej – może liczyć, że pracodawca nie zlekceważy jego uwag i zajmie się znalezieniem trwałych i skutecznych rozwiązań.
Najlepsze efekty w podnoszeniu kultury bezpieczeństwa w miejscu pracy daje współpraca między pracodawcą a organizacją reprezentującą pracowników. W takim podejściu do bezpieczeństwa ważną rolę spełnia społeczna inspekcja pracy, która podlega związkom zawodowym.
O roli społecznych inspektorów pracy w podnoszeniu bezpieczeństwa w miejscu pracy na antenie Radia Gdańsk mówiła Paulina Brańska z Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, pełnomocnik ds. bezpieczeństwa i higieny pracy:
– Społeczni inspektorzy pracy są uprawnieni do kontroli budynków, maszyn, stanowisk pracy pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy, kontrolują przestrzeganie przepisów prawa pracy, układów zbiorowych pracy, regulaminów, biorą udział w ustalaniu przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy, uczestniczą w przeglądach warunków pracy, opiniują projekty, plany poprawy warunków BHP. Powiedziałabym, że zasadniczą kwestią jest podejmowanie działań na rzecz aktywnego udziału pracowników w kształtowaniu właściwych warunków BHP. Jest to udział w decyzjach dotyczących kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy na zasadach pełnoprawnego partnera – mówiła Paulina Barańska, której zdaniem jest to klucz do budowania bezpiecznej kultury pracy.
Styl zarządzania najbardziej sprzyjający wysokiej kulturze bezpieczeństwa to partycypacyjny styl zarządzania. Oparty jest on na zaangażowaniu pracowników w podejmowaniu tych decyzji, polega wręcz na zachęcaniu pracowników ze wszystkich poziomów organizacji do uczestniczenia w zarządzaniu organizacją. Związek zawodowy ma dużo możliwości na wpływanie na kształtowanie warunków pracy, w tym BHP, poprzez społeczną inspekcję pracy. Związek zawodowy jest uprawniony do kontroli i do kierowania działalnością społecznej inspekcji pracy.
– Nadrzędnym celem społecznej inspekcji pracy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochrona uprawnień pracowniczych – wyjaśniała Paulina Brańska, pełnomocnik ds. bezpieczeństwa i higieny pracy.
Z badań przeprowadzonych w 2021 roku przez CBOS wynika, że rzadziej dochodzi do łamania praw pracowniczych w zakładach, w których działają związki zawodowe. I tak w tych w przedsiębiorstwach praktycznie nie istnieje problem z niewypłacaniem pensji pracownikom, również składki na ZUS odprowadzane są w pełnej wysokości. Rzadziej także dochodzi w nich do zmuszania pracowników do pracy w nadgodzinach bez wynagrodzenia.
Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.
mk / zdjęcia: Paweł Glanert