Od 1994 r. Norwegia należy do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dzięki temu pracownicy z państw Unii Europejskiej moją możliwość podejmowania pracy w tym kraju bez ubiegania się o zezwolenie na pracę.

Jednak zatrudnianie bez zezwolenia może prowadzić do dumpingu płacowego tam, gdzie część pracodawców nie jest objęta układami zbiorowymi. Jak temu zaradzić?

W roku 1993 wprowadzono ustawę o powszechnym stosowaniu porozumień płacowych, która ma zastosowanie do sektorów, gdzie zatrudnia się nisko płatnych pracowników: sprzątanie przemysłowe, sektor budowlany, przemysł rybny i przetwórstwa rybnego. Generalnie 70 procent pracowników w Norwegii jest objętych układami, a w niemal 100 procentach w sektorze publicznym, w którym z mocy prawa układy są rozciągane na wszystkich pracowników.

Większość układów zbiorowych pracy w Królestwie Norwegii dotyczy całego kraju – pracownicy są zatrudnieni według tych samych warunków płac i pracy, niezależnie od zakładu, który ich zatrudnia. Przykładem jest układ zbiorowy pracy dla przemysłu. W tej umowie stronami są Fellesforbundet i organizacja pracodawców Norsk Industri. Również i zakłady nie będące członkami Norsk Industri, ale które wstąpiły bezpośrednio w umowę z Fellesforbundet, są muszą przestrzegać układu (Industrioverenskomsten).

Europejski Obszar Gospodarczy (EOG) powstał w 1994 r. w celu objęcia przepisami Unii Europejskiej, dotyczącymi jej rynku wewnętrznego, państw będących członkami Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA). Stronami EOG są Norwegia, Islandia i Liechtenstein. Szwajcaria jest członkiem EFTA, lecz nie przystąpiła do EOG. Szwajcaria postanowiła nie ratyfikować porozumienia w następstwie negatywnego wyniku referendum.

W 1992 r. członkowie EFTA, wówczas w liczbie siedmiu, wynegocjowali umowę pozwalającą im uczestniczyć w ambitnym projekcie, jakim był rynek wewnętrzny Wspólnoty Europejskiej, zainicjowanym w 1985 r. Porozumienie EOG zostało podpisane 2 maja 1992 r. i weszło w życie 1 stycznia 1994 r.

UE i jej nordyckich partnerów z EFTA należących do EOG (Norwegię i Islandię) łączą różnego rodzaju strategie polityczne na rzecz Północy i fora skupiające się na szybko ewoluujących północnych krańcach Europy i regionie Arktyki.

Dziesięć nowych państw członkowskich, które przystąpiły do UE 1 maja 2004 r., z dniem swojego przystąpienia automatycznie stały się częścią EOG, podobnie jak Bułgaria i Rumunia, gdy przystąpiły do UE w 2007 r. Tak było w przypadku Chorwacji w 2013 r., choć umowa o udziale Chorwacji w EOG od kwietnia 2014 r. jest stosowana tymczasowo.

Podstawa prawna dla EOG: art. 217 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (układy o stowarzyszeniu); dla Szwajcarii: umowa ubezpieczeniowa z 1989 r., umowy dwustronne z 1999 r. i z 2004 r.

Projekt „Dialog społeczny kluczem do rozwoju” otrzymał dofinansowanie poprzez Fundusze Norweskie 2014 – 2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.