W czasach, gdy dla firmy liczy się przysłowiowy każdy grosz, wdrożenie działań zmierzających do zmniejszenia kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa jest sprawą kluczową. Jeżeli pracodawca nie chce zwalniać pracowników, powinien szukać oszczędności gdzie indziej.

Kwestie dotyczące stosowania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) zostały uregulowane w Ustawie z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (kp) oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie kp.

Zgodnie z ogólnymi założeniami pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz systematyczne szkolenia w dziedzinie BHP (Art. 15 i 94 pkt 4 kp).

Na wstępie należy wyraźnie podkreślić, że jakiekolwiek działania ograniczające wydatki przedsiębiorstwa nie mogą mieć negatywnego wpływu na stan bezpieczeństwa pracowników na terenie zakładu pracy.

W myśl art. 207 § 1 kp pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan BHP w zakładzie pracy. Na zakres tej odpowiedzialności nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie BHP oraz powierzenie wykonywania zadań służby BHP specjalistom spoza zakładu pracy, o których mowa w art. 237(11) § 2 kp.

Jak wynika z art. 207 § 2 kp, pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Do obowiązków pracodawcy należy w szczególności:

• organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, przez co trzeba rozumieć podejmowanie wszelkich niezbędnych działań zmierzających do ograniczenia lub wyeliminowania zagrożeń dla zdrowia bądź życia pracowników występujących w środowisku pracy;
• zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad BHP, wydawanie poleceń usunięcia uchybień w tym zakresie i kontrolowanie wykonania tych poleceń. Pracodawca powołuje w szczególności służbę lub komisję BHP bądź wyznacza osoby odpowiedzialne za poszczególne aspekty organizacji bezpiecznej pracy, a także ułatwia działalność inspektorom społecznej inspekcji pracy;
• reagowanie na potrzeby w zakresie zapewnienia BHP oraz dostosowywanie środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, z uwzględnieniem zmieniających się warunków wykonywania pracy;
• zapewnienie rozwoju spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy;
• uwzględnienie ochrony zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników z niepełnosprawnościami w ramach podejmowanych działań profilaktycznych;
• zapewnienie wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;
• zapewnienie wykonania zaleceń społecznego inspektora pracy.

Koszty działań podejmowanych przez pracodawcę w zakresie BHP w żaden sposób nie mogą obciążać pracowników – stanowi art. 207 § 2(1) kp.

Nie ulega wątpliwości, że aby przystąpić do jakichkolwiek działań oszczędnościowych w zakresie kosztów ponoszonych przez firmę w dziedzinie BHP, niezbędne jest opracowanie planu optymalizacji kosztów dotyczącego konkretnego przedsiębiorstwa. Taki dokument musi mieć zawsze skonkretyzowany charakter, co wynika z ogromnej liczby zmiennych wynikających ze specyfiki funkcjonowania danego podmiotu gospodarczego.

Przy konstruowaniu planu optymalizacji kosztów związanych z BHP należy uwzględnić następujące podstawowe elementy:

• uwarunkowania kadrowe;
• uwarunkowania techniczne, w tym obejmujące kwestie wyposażenia pracowników w odpowiednie środki zabezpieczające;
• inne czynniki, w tym mające zewnętrzny charakter.

Czynnik ludzki przy organizacji pracy ma fundamentalny charakter, wobec czego musi zostać uwzględniony podczas opracowania systemu optymalizacji kosztów dotyczących BHP w pierwszej kolejności i to na różnych poziomach.

Pierwszy pomysł, jaki może zostać wzięty pod uwagę to skierowanie pracowników do wykonywania zadań w formie zdalnej. Oszczędności są tu wymierne i polegają na zmniejszeniu kosztów w związku z brakiem konieczności wynajmu pomieszczeń pracy.

Kolejnym elementem odnoszącym się do pracowników, jaki warto rozważyć pod kątem zmniejszenia wydatków, jest problematyka szkoleń w dziedzinie BHP. W tym przypadku można zastanowić się nad zmianą formuły tych działań, mając na względzie fakt, że obowiązki w zakresie przeszkolenia pracowników muszą być systematycznie realizowane. Pracodawca może zatem skorzystać np. z internetowego systemu szkoleń (e-learning) zamiast organizowania tradycyjnych form, które mogą generować wyższe koszty.

Pracodawca może także zaproponować pracownikom pracę w ramach systemu skróconego tygodnia pracy lub systemu pracy weekendowej – trzeba jednak pamiętać, że wspomniane systemy mogą być stosowane na pisemny wniosek pracownika. Dzięki zastosowaniu takiej organizacji czasu pracy istnieje możliwość obniżenia kosztów związanych z koniecznością zapewnienia pracownikom odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach pracy, co ma znaczenie zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym.

Innym elementem w aspekcie uwarunkowań kadrowych jest sprawa profilaktycznej opieki medycznej nad pracownikami. Pracodawca może bowiem skorzystać z usług innego podmiotu prowadzącego działalność w tym zakresie, który oferując analogiczne w stosunku do dotychczasowych usługi, dysponuje konkurencyjnymi cenami.

Koszty wynikające z uwarunkowań technicznych mogą być w konkretnych przypadkach bardzo wysokie. Warto zatem przyjrzeć się temu, w jaki sposób można je ograniczyć. Tutaj istotna jest ocena zapotrzebowania na produkty określonego typu. Pracodawca wraz z osobą odpowiedzialną za organizację zaplecza BHP w zakładzie pracy może np. dokonać weryfikacji co do liczby nabywanych środków higieny osobistej (obowiązek zapewnienia pracownikom tych środków wynika z art. 233 kp). Po takiej analizie możliwa jest racjonalizacja zakupów w tym zakresie dostosowana do rzeczywistego zapotrzebowania. Ponadto można zastanowić się nad zmianą dostawcy, który dostarczy środki higieny osobistej tej samej jakości, lecz w bardziej atrakcyjnej cenie.

Podobne oceny mogą być oczywiście stosowane w innych obszarach związanych z organizacją przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków zatrudnienia. Oznacza to, że obniżenie kosztów związanych z BHP może dotyczyć m.in.:

• racjonalizacji w zakresie zakupu odzieży roboczej oraz środków ochrony indywidualnej – należy jednak pamiętać, że dokonując np. kupna okularów ochronnych czy środków ochrony narządu słuchu, muszą one spełniać określone wymagania techniczne wskazane w Polskich Normach oraz dyrektywach unijnych;
• zmniejszenia kosztów dokonywania oceny ryzyka zawodowego, w tym obniżenia wydatków ponoszonych na realizację pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (np. poprzez skorzystanie z laboratoriów posiadających odpowiednią akredytację, oferujących jednak konkurencyjne ceny);
• podjęcie innych działań, które w danej perspektywie czasowej mają przynieść spodziewane oszczędności.

Źródło: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-obnizenie-kosztow-zwiazanych-z-bhp-w-zakladzie-pracy

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.