Jakie są konsekwencje udziału w nielegalnym strajku?
Strajk stanowi jeden ze sposobów rozstrzygania sporów zbiorowych powstałych w zakładzie pracy pomiędzy pracodawcą a pracownikami. Tylko strajk spełniający określone w przepisach prawa pracy warunki jest legalny.
Strajk, stanowiący formę rozstrzygnięcia sporu zbiorowego pomiędzy pracownikami a pracodawcą, polega na zbiorowym powstrzymaniu się przez pracowników od wykonywania pracy. Z legalny uznaje się strajk, który dotyczy warunków pracy, płacy lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych. Strajk stanowi ostateczny sposób rozwiązywania konfliktów pracowników z pracodawcą. Uprzednio, w celu zażegnania konfliktu, pracownicy powinni sięgnąć po rokowania i mediację. Pracownicy nie maja obowiązku podejmowania w pierwszej kolejności rokowań lub mediacji w sytuacji, gdy pracodawca swoim bezprawnym działaniem uniemożliwia ich podjęcie lub w sytuacji, gdy pracodawca rozwiązał umowę o pracę z działaczem związkowym prowadzącym spór.
Zaznaczeni wymaga fakt, iż udział każdego z pracowników w strajku jest dobrowolny, a co za tym idzie każdy pracownik biorący udział w strajku, może się z niego wycofać w dowolnym momencie. Przedstawiciele nie wszystkich zawodów mają zapewnione prawo do strajku. Zgodnie z ustawą z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych bowiem, między innymi policjanci, strażnicy graniczni i więzienni nie mają prawa do strajku. Dodatkowo, w pełni uzasadniony jest zakaz zaprzestania pracy w wyniku strajku na stanowiskach pracy, urzędach i instalacjach, na których zaniechanie pracy zagraża życiu i zdrowiu ludzkiemu oraz bezpieczeństwu państwa.
Strajk zakładowy jest dopuszczalny, a co za tym idzie ogłaszany przez organizacje związkową, po wyrażeniu zgody przez większość głosujących pracowników, gdy w głosowaniu tym wzięło udział co najmniej 50 proc. pracowników danego zakładu pracy. Strajk wielozakładowy jest zaś dopuszczalny w sytuacji, gdy uzyskano zgodę większości głosujących w zakładach pracy, które mają zostać objęte strajkiem, gdy w głosowaniu w każdym z tych zakładów udział wzięła co najmniej połowa pracowników.
Prawo do strajku stanowi podstawową wolność związkową co podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 2007 r. (I PK 209/2006), a co za tym idzie powstrzymanie się przez pracownika od wykonywania pracowniczych obowiązków w związku z udziałem w legalnym strajku, nie będzie stanowiło naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 7 lutego 2007 r. I PK 209/2006, kryterium oceny legalności strajku określają przepisy ustawy, zaś strajk może być nielegalny w różnym stopniu, w zależności od zakresu i wagi naruszenia przepisów ustawy. Stopień nielegalności strajku ma wpływ na odpowiedzialność za jego zorganizowanie bądź udział w nim. Udział w nielegalnym strajku stanowi naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych i może skutkować rozwiązaniem z pracownikiem umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym. Aby doszło do odpowiedzialności z tytułu udziału w nielegalnym strajku, pracownik musi być świadomy jego bezprawności. Nie będzie wiec stanowił naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, udział w strajku, którego nielegalność wyszła na jaw dopiero w konsekwencji badani legalności referendum strajkowego przez sąd.
Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.