Stanowisko ws. jednoczesnego prowadzenia zajęć stacjonarnie i na odległość

Rada Międzyregionalnej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” z siedzibą w Gdańsku wyraża swe zaniepokojenie sytuacją w szkołach w związku z wprowadzaniem przez dyrektorów zmian w organizacji pracy nauczycieli, polegających na pracy w formie zdalnej i stacjonarnej równocześnie.

Zajęcia stacjonarne prowadzone w szkole podstawowej zdecydowanie różnią się od tych prowadzonych w formie on-line. Nauczyciele stosują aktywizujące metody nauczania, a nie będą mogli ich wykorzystywać przebywając przed komputerem. Jednocześnie wykorzystanie komputera klasowego do łączenia  zdalnego z uczniem uniemożliwi nauczycielowi dostęp w trakcie lekcji do e-dziennika oraz wykluczy używanie multibooków, różnego typu platform edukacyjnych i innych materiałów multimedialnych, które znacznie wzbogacają i uatrakcyjniają zajęcia stacjonarne. Zdecydowanie obniży to jakość prowadzonych zajęć, równoczesne prowadzenie zajęć on-line i stacjonarnych ograniczałoby się do wykładowej formy nauki.  Rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem i przeciwdziałaniem COVID-19 mówi, że dyrektor szkoły odpowiada za organizację zadań, z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, koordynuje współpracę między nauczycielami, rodzicami i uczniami. Transmisja zajęć dla ucznia w izolacji lub na kwarantannie w czasie pracy stacjonarnej byłaby praktyką wykraczającą poza przyjęte uregulowania prawne.

Pozostaje jeszcze istotna kwestia ochrony danych osobowych. W salach lekcyjnych nie ma monitoringu wizyjnego, ponieważ zgodnie z art.108 prawa oświatowego jest to niemożliwe, właśnie z uwagi na dobra osobiste nauczycieli i uczniów, którzy w tym pomieszczeniu przebywają.

Rada wyraża swój sprzeciw wobec podejmowania działań utrudniających pracę nauczycieli, nakładania na nich dodatkowych zadań i obowiązków, jak również obniżania jakości i efektów ich pracy.

W imieniu Rady Sekcji,

Barbara Kamińska, zastępca przewodniczącego Sekcji
Anna Kocik, zastępca przewodniczącego Sekcji
Wojciech Książek, przewodniczący Sekcji Gdańskiej

W załączeniu:

Uwagi prawne dotyczące jednoczesnego prowadzenia zajęć stacjonarnie i na odległość

Załącznik

Uwagi prawne dotyczące jednoczesnego prowadzenia zajęć stacjonarnie i na odległość

Po przedstawieniu rekomendacji Ministerstwa Edukacji i Nauki wspartego przez Ministerstwo Zdrowia oraz Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Pediatrii  sugerującej  dyrektorom szkół taką organizację pracy, aby „umożliwić uczniom, którzy nie zostali skierowani na kwarantannę lub izolację domową, udziału w zajęciach pozalekcyjnych na terenie szkoły, a w miarę możliwości organizacyjnych (m.in. technicznych, lokalowych, kadrowych) także w zajęciach obowiązkowych w trybie stacjonarnym”, pojawiają się  praktyki dyrektorów nakładające na nauczycieli obowiązek prowadzenia lekcji stacjonarnie z uczniami klasy przy jednoczesnej transmisji „on-line”  dostępnej dla uczniów objętych kwarantanną lub izolacją.

Oceniając powyższe należy mieć na uwadze, że:

  1. rekomendacja, w świetle komentarza osób reprezentujących ministerstwo, nie jest zobowiązaniem, a jedynie daje możliwość dyrektorom szkół do elastycznego działania w lokalnych warunkach po uwzględnieniu szeregu czynników organizacyjnych, lokalowych, kadrowych,  technicznych itp;
  2. rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z 20.03.2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19; Dz.U. poz. 493 ze zm. (dalej: rozporządzenie z dnia 20.03.2020), z wyjątkiem sytuacji wprost opisanych w jego treści, nie daje rodzicom możliwości ubiegania się w sposób wiążący dla dyrektora o organizację zajęć stacjonarnych w sytuacji, gdy uczniowie są objęci zdalnym nauczaniem, na mocy decyzji dyrektora wydanej za zgodą organu prowadzącego i po uzyskaniu pozytywnej opinii właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, zawieszającej zajęcia na czas oznaczony. Przywołana powyżej rekomendacja nie zmienia obowiązującego w tym zakresie prawa;
  3. należy rozróżnić zdalne prowadzenie lekcji z całą klasą w czasie, gdy szkoła lub oddział zostały objęte nauką zdalną, od kontaktu online prowadzonego równocześnie z trwającą lekcją stacjonarną. Stosownie do § 1 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki, z dnia 26 stycznia 2022 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 do dnia 31 sierpnia 2022 r. ogranicza się w całości lub w części funkcjonowanie publicznych i niepublicznych jednostek systemu oświaty, w których odpowiednio wszystkie lub poszczególne zajęcia zostały zawieszone, w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Ograniczenie wprowadza się na czas, na jaki zostały zawieszone odpowiednio wszystkie lub poszczególne zajęcia. Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 20.03.2020 w szkole, której funkcjonowanie zostało w całości lub w części ograniczone zawieszone zajęcia są realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Rozporządzenie ma zastosowanie  w okresie zawieszenia zajęć i nie generuje roszczenia o zapewnienie dostępu do lekcji odbywających się w trybie stacjonarnym uczniom objętym kwarantanną lub izolacją, w sytuacji kiedy nie zostało wprowadzone zawieszenie zajęć danej klasy w trybie § 18 ust. 2a i 2c rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31.12.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1604);
  4. dla uczniów, którzy korzystają z usprawiedliwionej nieobecności w szkole  udział w szkolnych zajęciach nie jest obowiązkowy i nie ma wyraźnej podstawy prawnej do nakazania im uczestniczenia w nich w czasie ich realizowania w siedzibie szkoły;
  5. Organizacja „transmisji” stacjonarnej lekcji za pośrednictwem środków elektronicznego przekazu budzi szereg wątpliwości odnośnie możliwości zorganizowania ich z uwzględnieniem standardów wynikających z obowiązujących przepisów prawa, w tym:
  • norm określających kto może obserwować lekcje tj. § 22 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego( dyrektor szkoły we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego);
  • norm związanych z ochroną danych osobowych, w tym ograniczających prowadzenie monitoringu w pomieszczeniach,  w których prowadzone są zajęcia wychowawcze i opiekuńcze (art. 108a  ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe).

Mając powyższe na uwadze należy uznać, że dyrektor szkoły ma obowiązek zorganizowania nauczania z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, jeżeli  zajęcia zostały zawieszone dla oddziału, klasy, etapu edukacyjnego lub całej szkoły, a to oznacza, że dyrektor szkoły nie ma obowiązku organizowania nauczania zdalnego dla pojedynczego ucznia, lub grupy uczniów objętych kwarantanną. W takiej sytuacji nie można uznać również, że istnieją podstawy do zastosowania rozwiązań dotyczących nauczania zdalnego, określonych rozporządzeniem z dnia 20 marca 2020 r. o charakterze szczególnym (lex specialis), których stosowanie zostało zawężone wyłącznie na czas zawieszenia zajęć, poza ten okres.

Opr. mec. Przemysław Sąpór,

Gdańsk, 8 lutego 2022 r.

[dkpdf-button]
Strona korzysta
z plików Cookies.
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej