Która forma jest poprawna? Czym te wyrazy się różnią? Dlaczego sformułowanie „chłopaki wyjechali” jest błędne?

W liczbie pojedynczej mamy dwa wyrazy o bardzo podobnym znaczeniu: chłopak i chłopiec.

W „Słowniku języka polskiego PWN” widnieje wspólna definicja dla jednego i drugiego wyrazu. Brzmi ona:

chłopiec (chłopak) to:

1. ‘dziecko płci męskiej’, np. Urodził nam się chłopiec (chłopak).

2. ‘młodzieniec’, np. Ten chłopak (chłopiec) mi się podoba.

3. ‘młody mężczyzna będący sympatią dziewczyny’, np. To jest mój chłopak.

4. daw. ‘młody pracownik wykonujący pomocnicze prace’, np. Zawołam chłopaka. On to zaraz naprawi.

Jednak warto przyjrzeć się formom liczby mnogiej od tych rzeczowników. Wtedy zorientujemy się, że te wyrazy się różnią i nie zawsze można je wymiennie stosować.

Liczba mnoga od chłopak

Rzeczownik „chłopak” w liczbie mnogiej ma dwie formy: chłopaki albo chłopacy. Co je różni? Sprawdźmy.

Uwaga!

Zanim sprawdzimy, w jakich kontekstach występują „chłopaki” i „chłopacy”, warto przypomnieć, że czasowniki w niektórych formach odmieniają się przez rodzaje. W liczbie pojedynczej wyróżniamy rodzaje: męski (wyjechał), żeński (wyjechała), nijaki (wyjechało), a w liczbie mnogiej – męskoosobowy (wyjechali) i niemęskoosobowy (wyjechały). Na przykład: Ten mężczyzna wyjechał (rodzaj męski) do pracy. Ten samochód wyjechał (r. męski) z garażu. Ci mężczyźni wyjechali (r. męskoosobowy). Te samochody wyjechały (r. niemęskoosobowy) z garażu.

Przymiotniki w liczbie mnogiej  również mają formy męskoosobowe (sympatyczni mężczyźni) i niemęskoosobowe (sympatyczne kobiety).

* Chłopaki

Słowo „chłopaki” występuje w następujących kontekstach.

Te chłopaki wygrały zawody. Te dziewczynki wygrały zawody. Te dzieci wygrały zawody.

Te sympatyczne chłopaki mnie nie zawiodły. Te sympatyczne dziewczynki  mnie nie zawiodły. Te sympatyczne dzieci mnie nie zawiodły. Te samochody mnie nie zawiodły.

Jak widać, wyrazu chłopaki używamy w kontekście niemęskoosobowym, tak jak rzeczowniki: dziewczynki, dzieci, samochody.

Wniosek:

Nie można pisać (mówić): Chłopaki wygrali zawody. Chłopaki wyjechali. Chłopaki poszli. To jest błąd! Poprawne są tylko sformułowania: Chłopaki wygrały. Chłopaki wyjechały. Chłopaki poszły.

* Chłopacy

Natomiast rzeczownik chłopacy występuje w kontekstach męskoosobowych, tak jak rzeczownik mężczyźni.

Ci chłopacy wygrali zawody. Ci mężczyźni wygrali zawody.

Ci sympatycznichłopacy mnie nie zawiedli. Ci sympatycznimężczyźni mnie nie zawiedli.

Uwaga!

Forma chłopacy jest bardzo rzadko stosowana i dlatego wielu osobom wydaje się niepoprawna. Jednak można ją śmiało używać.

Liczba mnoga od chłopiec

Liczba mnoga od chłopiec brzmi chłopcy. Tu nie ma żadnych wątpliwości, bo rzeczownik chłopiec w liczbie mnogiej łączy się z zaimkiem „ci” i czasownikiem w rodzaju męskoosobowym, na przykład:

Ci chłopcy wygrali zawody. Ci mężczyźni wygrali zawody.

Ci sympatycznichłopcy mnie nie zawiedli. Ci sympatycznimężczyźni mnie nie zawiedli.

Nasuwa się pytanie: Dlaczego wobec tego nie używamy tylko formy „chłopcy”? Otóż w niektórych kontekstach – jak słusznie zauważa profesor Mirosław Bańko – „forma chłopcy wydaje się infantylna”, przeznaczona przede wszystkim do nazywania ‘dzieci płci męskiej’ i ‘młodzieńców’.

Reasumując

A zatem: wszystkie formy: chłopcy, chłopacy i chłopaki – podane w tytule – są poprawne i można je stosować, tylko trzeba pamiętać, że chłopcy i chłopacy łączą się z czasownikami męskoosobowymi (wyjechali), a chłopaki z niemęskoosobowymi (wyjechały).

Barbara Ellwart