Przestrzeń zamknięta oznacza przestrzeń, która ma ograniczone otwory wejściowe i wyjściowe, a także jest w niej niewystarczająca wentylacja naturalna. Nie jest to przestrzeń przygotowana do ciągłego przebywania w niej pracowników. Z tego też względu praca w przestrzeniach zamkniętych, a także zbiornikach należy do prac szczególnie niebezpiecznych.

Do głównych zagrożeń związanych z przebywaniem pracownika w przestrzeni zamkniętej można zaliczyć: duże ryzyko powstania pożaru lub wybuchu, utrata przytomności na skutek gromadzenia się niebezpiecznych gazów cięższych od powietrza takich jak: dwutlenek węgla, metan czy siarkowodór, utonięcie spowodowane podwyższonym poziomem wody w przestrzeni zamkniętej, omdlenia spowodowane małą zawartością tlenu w studzienkach, szambach, kanałach czy studniach, uduszenie spowodowane zasypaniem sypkim materiałem lub brakiem możliwości wydostania się na zewnątrz.

Wykonywanie pracy w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych regulują przepisy.

Podstawowe zasady podejmowania prac w zbiornikach:

• Podjęcie i prowadzenie pracy w zbiornikach może nastąpić jedynie na podstawie pisemnego pozwolenia wydanego w trybie ustalonym przez pracodawcę,
• Praca powinna odbywać się pod stałym nadzorem, a osoba wydająca polecenie jej wykonania zobowiązana jest sprawdzić, czy organizacja i warunki techniczne zapewniają pracownikom bezpieczeństwo;
• Należy zapewnić możliwość udzielenia natychmiastowej pierwszej pomocy w razie nagłej potrzeby lub wypadku pracownikowi znajdującemu się w przestrzeni zamkniętej.

Przed przystąpieniem pracowników do pracy w zbiorniku pracodawca ma obowiązek poinformować ich o zakresie pracy, jaka mają wykonać, rodzaju zagrożeń, jakie mogą wystąpić, niezbędnych środkach ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz o sposobie ich stosowania, sposobie sygnalizacji między pracującymi w jego wnętrzu, a asekurującymi ich na zewnątrz, postępowaniu w razie zagrożenia.

Przed rozpoczęciem pracy w zbiorniku pracownikowi lub pracownikom należy zapewnić asekurację przez co najmniej jedną osobę pozostającą na powierzchni. Osoba asekurująca powinna być w stałym kontakcie z pracownikami znajdującymi się wewnątrz zbiornika oraz mieć możliwość wydobycia ich, a w razie zagrożenia niezwłocznego powiadomienia innych osób mogących –w razie potrzeby – udzielić pomocy.

Przygotowanie miejsca pracy

• zbiornik należy opróżnić i wstępnie oczyścić przez przemycie, przedmuchanie parą lub gazem obojętnym oraz przedmuchać powietrzem;
• przedmuchiwanie zbiornika tlenem jest niedopuszczalne z uwagi na możliwość powstania mieszaniny wybuchowej z metanem lub siarkowodorem;
• jeżeli praca w zbiorniku może być związana z zagrożeniem pożarowym, należy stosować niezbędne środki ochrony przeciwpożarowej;
• należy odłączyć dopływ do zbiornika materiałów, substancji i czynników z innych zbiorników, przewodów, aparatury itp.;
• znajdujące się we wnętrzu zbiornika grzejniki, urządzenia ruchome i inne mogące stworzyć zagrożenie należy odłączyć od źródeł zasilania;
• w czasie pracy w zbiorniku należy wyłączyć z ruchu lub unieruchomić tory kolejowe, zwrotnice, przenośniki, miejsca zsypu itp., znajdujące się nad zbiornikiem;
• bezpośrednio przed przystąpieniem do pracy wewnątrz zbiornika powietrze w zbiorniku należy zbadać na zawartość tlenu oraz gazów i par substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne;
• temperatura powietrza w z zbiorniku nie powinna się różnić od temperatury otoczenia o więcej niż 5°C;
• należy zapewnić niezbędne środki ochrony zbiorowej i indywidualnej.

Organizacja pracy

• w celu utrzymania odpowiednich parametrów powietrza wewnątrz zbiornika należy pozostawić wszystkie włazy otwarte w czasie przebywania pracowników w przestrzeni zamkniętej, a jeżeli to rozwiązanie nie jest dość skuteczne, powinno stosować się mechaniczny nadmuch powietrza;
• jeżeli oświetlenie jest niedostateczne należy oświetlić wnętrze zbiornika przy użyciu źródła światła elektrycznego o bezpiecznym napięciu;
• transportowanie narzędzi, innych przedmiotów i materiałów wewnątrz zbiornika powinno odbywać się w sposób niestwarzający zagrożeń i uciążliwości dla pracujących tam osób;
• jeżeli zbiornik zawiera materiały płynne (studnie) lub sypkie (silosy), w których istnieje możliwość utonięcia lub zasypania pracownika (niezależnie od zabezpieczenia odpowiednimi środkami ochrony indywidualnej) – pracownik powinien być opuszczany do wnętrza na pomoście lub innym urządzeniu umożliwiającym bezpieczne wykonanie pracy;
• jeżeli istnieje możliwość powstania stężeń wybuchowych w zbiorniku to należy stosować środki zapobiegające wybuchowi.

Pracownik wchodzący do wnętrza zbiornika powinien być wyposażony w odpowiednie środki ochrony indywidualnej, a w szczególności: szelki bezpieczeństwa z linką umocowaną do odpowiednio wytrzymałego elementu konstrukcji zewnętrznej; hełm i odzież ochronną; pełną ochronę układu oddechowego (w zależności od składu powietrza w zbiorniku).

Źródło: https://asystentbhp.pl/prace-w-przestrzeniach-zamknietych/

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.