Kodeks pracy (kp) jasno precyzuje, że pracodawca powinien zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (art. 304 kp). Zapis ten wskazuje jednoznacznie, że bezpieczne warunki powinny być zapewnione nie tylko pracownikom, ale również zleceniobiorcom. Nie oznacza to jednak, że zleceniodawca musi bezwzględnie skierować zleceniobiorcę na badania czy też szkolenie BHP, raczej wskazuje, że zleceniobiorca jest także narażony na ryzyko związane z wykonywaniem danej pracy i powinien ją wykonywać w odpowiednich warunkach.

Choć więc z przepisów nie wynika wprost, że zleceniodawca ma obowiązek skierować zleceniobiorcę na badania czy też szkolenie BHP, to ma on obowiązek zapewnić mu bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

To zleceniodawca podejmuje decyzję, czy zleceniobiorca powinien być skierowany na badania i szkolenie BHP. W ocenie powinien wziąć pod uwagę rodzaj wykonywanej pracy i stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy.

Pomocne w określeniu może być stanowisko Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy w sprawie BHP samozatrudnionych (GNP/426/4560-364/07/PE). Inspektorat pracy precyzuje, że to rodzaj wykonywanego zlecenia powinien determinować, czy zleceniobiorca powinien zostać skierowany na badania oraz szkolenie BHP. Jeśli wykonywane czynności niosą wysoki stopień zagrożenia, to wskazane jest, aby taki zleceniobiorca był dopuszczony do wykonywania zlecenia tylko po wykonaniu przez niego badań oraz po odpowiednim przeszkoleniu z zakresu BHP.

Warto aby zapisy dotyczące badań oraz szkoleń BHP były zawarte w samej umowie, co zabezpieczy strony np. w przypadku niewłaściwych warunków pracy. W umowie należy również zawrzeć informację, po czyjej stronie będzie ciążył obowiązek zapłaty za badania i szkolenie BHP dla zleceniobiorców.  Co ciekawe, za takie badania zapłacić może zarówno zleceniobiorca, jak i zleceniodawca, jest to kwestia do ustalenia. Zleceniodawca nie ma bezwzględnego obowiązku pokrycia kosztów badań oraz szkolenia w zakresie BHP, tak jak w przypadku pracodawcy i umowy o pracę.

Zleceniobiorca, który wykonuje czynności w miejscu wyznaczonym przez zleceniodawcę, powinien przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy na takich samych warunkach, jak pracownik (art. 304¹ kp). Zleceniobiorca jest więc zobowiązany do:

• znajomości przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
• wykonywania pracy w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
• dbania o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,
• używania środków ochrony np. odzieży i obuwia roboczego,
• niezwłocznie zawiadamiania przełożonego o zauważonym w  zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego.

Zleceniodawca nie ma obowiązku kierowania zleceniobiorców na badania i szkolenia BHP. Jeśli jednak wykonywana przez zleceniobiorcę praca niesie ze sobą zagrożenie, np. praca wykonywana jest w warunkach szkodliwych, warto przeszkolić go z zakresu BHP oraz wysłać na badania lekarskie. Jest to jednak indywidualna decyzja pracodawcy. Warto szczegółowe kwestie dotyczące badań i szkoleń BHP uregulować pomiędzy zleceniobiorcą a zleceniodawcą w samej umowie. Pozwoli to, w razie uchybień w tej materii zarówno ze strony zleceniobiorcy jak i zleceniodawcy, na zerwanie umowy w trybie natychmiastowym lub też (w zależności od zapisów) na odstąpienie od umowy każdej ze stron.

Źródło: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-badania-i-szkolenie-bhp-dla-zleceniobiorcow

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.