Ze sprawozdań Państwowa Inspekcja Pracy wynika, że w ostatnich latach spada liczba wypadków przy pracy. Obecnie dysponujemy wynikami badań do roku 2019, w listopadzie powinien ukazać się raport za 2020 rok. W 2010 roku PIP przeprowadziła ponad 73,3 tys. kontroli. Interwencje inspektorów pracy pozwoliły na likwidację 60,4 tys. przypadków bezpośredniego zagrożenia życia i  zdrowia pracowników.

Zmniejsza się liczba wypadków przy pracy, w tym śmiertelnych

Inspektorzy pracy zbadali okoliczności i przyczyny 2141 wypadków przy pracy, zaistniałych w 2019 r. i zgłoszonych do Państwowej Inspekcji Pracy. W wyniku tych zdarzeń poszkodowane zostały 2412 osoby, w tym 267 poniosło śmierć, a 690 osób doznało ciężkich obrażeń ciała.

W porównaniu z poprzednimi latami sytuacja nieco się poprawiła, i tak poszkodowani, którzy ponieśli śmierć lub doznali ciężkiego urazu w zbadanych przez PIP wypadkach przy pracy zaistniałych w latach 2017–2019, stanowili średnio 43 proc. z ogółu poszkodowanych w tych wypadkach. W roku 2019 było to 39,7 proc, w roku 2018 r. – 45,1 proc. a w roku 2017 r. – 44,3 proc.

Gdzie najczęściej dochodzi do wypadków

Jak wynika ze sprawozdania, w 2019 roku, poszkodowani w wypadkach przy pracy najczęściej pracowali w zakładach: przetwórstwa przemysłowego – 35,4 proc. (w 2018 r. – 37,5%; w 2017 r. było to 38,3 proc.), budowlanych – 24,9 proc. (w 2018 r. – 24,9 proc., w 2017 r. – 24,1 proc.), handlowych – 9,5 proc. (w 2018 r. – 9,3 proc., w 2017 r. – 8,9 proc.), transportowych i gospodarce magazynowej – 4,9 proc. (w 2018 r. – 5,5 proc., w 2017 r. – 5,2 proc.) oraz prowadzących usługi administrowania i działalność wspierającą – 3,5 proc. (w 2018 r. – 4,5%, w 2017 r. – 4,2 proc.).

Branżą generującą najwięcej poszkodowanych w 2019 r., podobnie jak w latach poprzednich, było przetwórstwo przemysłowe.

Przyczyny wypadków przy pracy

W 2019 r. zauważalny był istotny wpływ czynnika ludzkiego na ich zaistnienie wypadków przy pracy. W 46 procentach należy tu wskazać na „nieprawidłowe zachowanie się pracownika”. Zaliczane są do niego: niedostateczna koncentracja uwagi na wykonywanej czynności w połączeniu z zaistnieniem niespodziewanego zdarzenia (20,4 proc. ogółu nieprawidłowych zachowań pracownika) oraz nieznajomość, jak też lekceważenie przepisów oraz zasad bhp. Niejednokrotnie przyczyny ludzkie wypadków przy pracy wynikają wprost z przyczyn organizacyjnych, czyli przede wszystkim złej organizacji procesów pracy, braku nadzoru nad pracownikami i pracującymi, braku koordynacji prac, nieprzeszkolenia osób wykonujących pracę w zakresie BHP itp.

Wśród przyczyn wypadków przy pracy w sprawozdaniu wskazano również niewłaściwą ogólną organizację pracy (77,2 proc. ogółu przyczyn organizacyjnych), a wśród przyczyn organizacyjnych dominował brak instrukcji posługiwania się czynnikiem materialnym (13,6 proc. ogółu przyczyn organizacyjnych) oraz brak nadzoru (11,9 proc.). W dalszej kolejności wymienia się tolerowanie przez sprawujących nadzór odstępstw od przepisów i zasad BHP, brak szkoleń BHP (głównie instruktażu stanowiskowego) i środków ochrony indywidualnej. Najmniej liczną grupę stanowiły przyczyny techniczne.

Analizując wypadki śmiertelne w 2019 roku, ich głównymi przyczynami były: upadki z wysokości, uderzenia poszkodowanego przez przedmiot, utrata kontroli nad środkiem transportu, porażenie prądem elektrycznym a także wciągnięcia poszkodowanego w dół, do wykopu; załamane się czynnika materialnego (np. podestu, rusztowania) i upadku.

W przypadku poszkodowanych z ciężkimi obrażeniami ciała do wypadków dochodziło zazwyczaj na skutek wad konstrukcyjnych lub niewłaściwych rozwiązań technicznych i  ergonomicznych czynnika materialnego, niewłaściwy stan czynnika materialnego oraz wady materiałowe lub niewłaściwe wykonanie czynnika materialnego. Wyróżniono też przyczyny organizacyjne, takie jak: niewłaściwa ogólna organizacja pracy – 80,5 proc. ogółu przyczyn organizacyjnych wypadków ciężkich a także – w mniejszym stopniu – niewłaściwa organizacja stanowiska pracy czy niewłaściwa eksploatacja czynnika materialnego.

Oprac. Małgorzata Kuźma

Źródło: https://www.pip.gov.pl/pl/f/v/229168/Sprawozdanie%202019.pdf

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.