W warunki pracy to zagadnienie bardzo istotne z punktu widzenia zarówno pracodawcy, jak i pracownika. Właściwa identyfikacja czynników szkodliwych dla zdrowia oraz ich wpływu na osoby zatrudnione daje podstawę do podejmowania działań profilaktycznych i prowadzenia odpowiedniej polityki w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

W związku z tym Główny Urząd Statystyczny przeprowadza badanie w celu oceny stanu i śledzenie zmian w zakresie zagrożeń występujących w środowisku pracy. W celu prawidłowego przeprowadzenia badań niejednokrotnie niezbędne jest wykorzystanie specjalistycznej aparatury, często niedostępnej ze względu na warunki finansowe dla małych i średnich firm. Badane są zagrożenia zdrowia szkodliwymi substancjami chemicznymi oraz czynnikami fizycznymi i biologicznymi i ustala się wartości stężeń i natężeń (zgodnych z NDS – najwyższe dopuszczalne stężenie lub NDN – najwyższe dopuszczalne natężenie).

W 2020 r. badaniem warunków pracy objęto 81,1 tys. jednostek zatrudniających 6 mln osób. Spośród tej grupy 439,6 tys. osób pracowało w warunkach zagrożenia (w 2019 r. – 442,5 tys. osób), co stanowiło 7,3 proc. zatrudnionych w przebadanych zakładach (analogicznie jak w roku poprzednim). Kobiety stanowiły 18,5% wszystkich zatrudnionych w warunkach zagrożenia (w 2019 r. – 17,5 proc.), co oznacza, że blisko co piąta zatrudniona w warunkach zagrożenia osoba była kobietą. Przestrzenne rozmieszczenie zagrożeń na stanowiskach pracy oraz stopień natężenia zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia wiążą się ściśle z infrastrukturą i stopniem koncentracji zakładów pracy o określonych rodzajach działalności. W podziale według województw najwięcej osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia, w przeliczeniu na 1000 zatrudnionych w zakładach objętych badaniem, pracowało w województwach: śląskim, gdzie podobnie jak w 2019 r. zanotowano najtrudniejsze warunki pracy. Tam co siódma osoba pracowała w warunkach zagrożenia pozostałe województwa to zachodniopomorskie i wielkopolskie. Natomiast najbardziej bezpieczne warunki pracy odnotowano w województwie mazowieckim, gdzie na pogorszenie stanu zdrowia narażona była co trzydziesta osoba.

W przypadku kobiet najtrudniejsze warunki pracy zarejestrowano w województwach: łódzkim, podlaskim i wielkopolskim, gdzie co czwarta osoba zatrudniona w warunkach zagrożenia była kobietą, natomiast najkorzystniej przedstawiała się sytuacja w województwach: małopolskim, lubelskim i świętokrzyskim, gdzie co ósma osoba wśród zatrudnionych w warunkach zagrożenia była kobietą. Liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia w przeliczeniu na 1000 zatrudnionych w zakładach objętych badaniem wzrosła z 72,9 w 2019 r. do 73,2 w 2020 r. Największy wzrost zanotowano w województwie zachodniopomorskim (odpowiednio z 93,6 do 101,3), natomiast największy spadek w województwie podlaskim (z 52,6 do 39,4).

Dodajmy, że następuje nieznaczna poprawa warunków pracy, dwa lata temu zagrożonych pracowników było prawie o 23 tys. więcej. Zdrowiem ryzykują w największym stopniu m.in. górnicy, pracownicy zatrudnieni w przetwórstwie przemysłowym, a także służba zdrowia i pracownicy opieki społecznej – głównie ze względu na pandemię COVID-19.

(mk)

Źródło:

1. Warunki pracy w 2020 r. Głowny Urząd Statystyczny, Warszawa–Gdańsk 2021.
2. „Dziennik Bałtycki”, 6.07.2021, Lekka poprawa warunków pracy.