Widzisz spadek wydajności swojej pracy, nie odczuwasz satysfakcji z tego co robisz, nie możesz się skoncentrować, jesteś drażliwy, masz kłopoty z pamięcią – mogą być to oznaki stresu cyfrowego. Pogłębiający się stres może doprowadzić do   zaburzenia poczucia równowagi cyfrowej pomiędzy pracą a życiem osobistym, a także absencję chorobową, konflikty i izolację społeczną. Problem jest istotny i narasta wraz z opanowanie przez technologie informatyczne kolejnych dziedzin naszego życia. Niekorzystne tendencje pogłębiła panująca od dwóch lat pandemia Covid 19 i upowszechnienie się pracy zdalnej. Kampanię informacyjną na temat stresu cyfrowego prowadzona była przez Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy.

Co to jest stres cyfrowy

Technostres  to negatywny psychologiczny skutek, jaki wywiera na człowieka wprowadzanie nowych technologii. Ludzie doświadczają technostresu, kiedy nie potrafią przystosować się lub poradzić sobie z technologiami informacyjnymi w zdrowy sposób. Czują przymus, by być w ciągłym kontakcie i dzielić się ciągłymi informacjami, czują się zmuszeni do reagowania na informacje związane z pracą w czasie rzeczywistym i angażują się w niemalże nawykową wielozadaniowość. Czują się zmuszeni do szybszej pracy, ponieważ informacje przepływają szybciej i mają mało czasu na trwałe myślenie i twórczą analizę – czytamy w definicji podanej przez  angielską wersję Wikipedii (https://en.wikipedia.org/wiki/Technostress). Pierwsze wzmianki o stresie cyfrowym pojawiły się w latach osiemdziesiątych, prekursor w badaniu technostresu Craig Brod podał pierwszą jego definicje stwierdzając że technostres jest „nowoczesną chorobą adaptacyjną spowodowaną niemożnością radzenia sobie w zdrowy sposób z nowymi technologiami komputerowymi”.

Obecnie wyróżnia się pięć różnych czynników powodujących stres cyfrowy:

1. „techno-overload”  czyli przeciążenie technologiczno-informacyjne, które może być spowodowane dłuższym i intensywniejszym czasem wykonywania przez pracownika zadań;
2. „techno-invasion” czyli zaburzenie równowagi cyfrowej pomiędzy pracą a życiem po pracy, które jest wynikiem konieczności bycia w pracy cały czas;
3. „techno-complexity” to niewystarczające umiejętności cyfrowe (komputerowe i internetowe)
4. „techno-insecurity” to brak  poczucia bezpieczeństwa technologicznego, w sytuacji kiedy pracownicy mogą czuć się zagrożeni utratą pracy z powodu wprowadzania nowych technologii;
5. „techno-uncertainty” to niepewność technologiczna spowodowana koniecznością ciągłych zmian i aktualizacji oprogramowania i sprzętu.

Okazuje się, że poziom stresu cyfrowego jest niższy u kobiet, a wyższy u mężczyzn, również ten poziom zależy od wieku i wykształcenia.

Przyczyny stresu cyfrowego

 Przyczynami stresu cyfrowego jest zbyt szybkie tempo zmian technologicznych i brak  odpowiedniego przeszkolenia pracowników. A także zwiększone obciążenie pracą jak również brak standaryzacji w zakresie technologii oraz problemy związane z funkcjonowaniem sprzętu i oprogramowania.

Skutki stresu cyfrowego

Wydaje się, że praca przed monitorem powinna być bezpieczna, ale jeśli przekracza ona pewne normy staje się szkodliwa dla zdrowia.

Długotrwała praca przy komputerze wywołuje negatywne skutki

• fizyczne takie jak: zmęczenie oczu, bóle pleców, bóle głowy, sztywność ramion, ból szyi, ból stawów, suchość w ustach i gardle, napięcie mięśni, dyskomfort w żołądku, urazy związane z klawiaturą, ból w klatce piersiowej, szybkie tętno, zespół jelita drażliwego, podwyższone ciśnienie krwi i trudności w oddychaniu.
• emocjonalne, takie jak drażliwość, utrata panowania nad sobą, wysoki stan niepokoju po oddzieleniu od monitora komputerowego, uczucie obojętności, frustracji, braku uznania, depresji, winy, lęku, paranoi, która prowadzi do unikania komputerów i negatywnych postaw.
• behawioralne obejmują poczucie nadmiernego komfortu z komputerami, nadmierne wydatki na komputery, bezsenność, niechęć do współpracy i niechęć, używanie terminów komputerowych w rozmowach poza komputerem, palenie, wycofanie społeczne na rzecz czasu terminalu, podróżowanie po sklepach komputerowych i picie alkoholu.
• psychologiczne – składają się z przeciążenia informacjami w celu znalezienia, przeanalizowania, oceny i zastosowania ich we właściwym kontekście z zasobami, niedopracowanie i rutynowe prace prowadzą do frustracji, gdy praca jest niepełna lub gdy wykonywana praca obejmuje tylko rutynowe operacje, bezpieczeństwo pracy, gdzie ludzie obawiają się, że komputery mogą zastąpić ludzkie role, zazdrości zawodowej spowodowanej kompetencjami technologicznymi, demotywacji z powodu przedłużających się okresów jakiejkolwiek aktywności technologicznej, niepewności co do roli zawodowej spowodowanej wydłużonym czasem pracy z technologią.

Źródło:

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Technostress
2. https://www.ciop.pl

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.