Co nam zagraża w miejscu pracy
Warunki, w których pracujemy mają wpływ na nasze zdrowie. Na to, czy nasze środowisko pracy jest szkodliwe czy nie wpływają różne czynniki, które dzielimy na niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe. Niebezpieczne czynniki to takie, których oddziaływanie może prowadzić do urazu lub innego istotnego natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka, a nawet śmierci. Oddziaływanie szkodliwego czynnika może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia człowieka. Uciążliwy czynnik co prawda nie stanowi zagrożenia dla życia lub zdrowia człowieka, lecz utrudnia pracę lub przyczynia się w inny istotny sposób do obniżenia jego zdolności do wykonywania pracy, bądź ma negatywny wpływ na wydajność.
Czynniki szkodliwe w środowisku pracy dzielimy na cztery główne grupy:
- fizyczne,
- chemiczne,
- biologiczne,
- psychofizyczne.
W grupie czynników fizycznych znajdują się między innymi: oświetlenie, temperatura i wilgotność powietrza, hałas, wibracje, promieniowanie. Chemiczne niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy możemy podzielić ze względu na rodzaj działania na organizm na: toksyczne, drażniące, uczulające, rakotwórcze, mutagenne, działające szkodliwie na funkcje rozrodcze i płodność u dorosłych osobników płci męskiej żeńskiej. Inny podział tych czynników dotyczy sposobu wchłaniania do organizmu. Mamy więc czynniki, które wchłaniane są przez: drogi oddechowe, skórę i błony śluzowe, przewód pokarmowy.
Czynniki biologiczne mogą być przyczyną: zakażenia, alergii, zatrucia. Obejmują one drobnoustroje komórkowe, w tym zmodyfikowane genetycznie, jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego, w tym zmodyfikowane genetycznie, pasożyty wewnętrzne człowieka, hodowle komórkowe. Na niebezpieczne czynniki biologiczne narażeni są pracownicy między innymi w jednostek ochrony zdrowia, laboratoriów weterynaryjnych lub diagnostycznych, zakładów gospodarki odpadami czy oczyszczalni ścieków. Z niebezpiecznymi czynnikami biologicznymi mogą mieć kontakt również osoby pracujące w rolnictwie, w zakładach produkujących żywność.
Ostatnią grupę niebezpiecznych lub szkodliwych czynników występujących w środowisku pracy stanowią czynniki psychofizyczne. Czynniki te mogą powodować obniżenie sprawności fizycznej i psychicznej pracownika. Czynniki powodujące obciążenie pracownika dzielą się na statyczne i dynamiczne. Czynniki powodujące obciążenie psychiczne na te, które powodują: obciążenie umysłu, niedociążenie i przeciążenie percepcyjne oraz obciążenie emocjonalne.
Obciążenia emocjonalne w pracy mogą być spowodowane: stresem, frustracją lub wypaleniem zawodowym.
Na podstawie: Agnieszka Mamot, Czynniki szkodliwe. Badania i pomiary, Państwowa Inspekcja Pracy, Wydanie 1/2018