Fundamentem skandynawskiego modelu rynku pracy jest „wielki kompromis” pomiędzy pracodawcami i związkami zawodowymi , do którego doszło w latach 30. ubiegłego wieku. W poszczególnych krajach skandynawskich dojście do „kompromisu” przebiegało w różnym tempie i w różny sposób. Najważniejszą cechą tego modelu jest partnerstwo społeczne polegające przede wszystkim na scentralizowanej koordynacja negocjacji płacowych między pracodawcami a organizacjami pracowników i istnienie warunków do  pokojowego rozwiązywania konfliktów między nimi.

Zdaniem dyrektora generalnego Międzynarodowej Organizacji Pracy Guya Rydera nordycki model to   rozwiązywanie problemów i dostosowywanie się do zmieniających warunków poprzez współpracę między partnerami społecznymi.

Dla norweskiego modelu kamieniem milowym dla stopniowego  zastępowania, wydawałoby się naturalnego, konfliktu pomiędzy kapitałem a pracą, współpracą między pracodawcami i organizacjami pracowniczymi, była podpisana w 1935 roku Umowa podstawowa. Stronami umowy, w której zapisano  krajowe standardy w relacjach między pracownikami a pracodawcami, były związki zawodowe i konfederacja pracodawców. Zawarto w niej między innymi wymóg konsultacji przez pracodawców ze związkami zawodowymi w wielu istotnych sprawach.

Przez kolejne lata to współpraca między partnerami społecznymi rozwijała się. Dziś zarówno związki zawodowe, jak i konfederacje pracodawców to istotni uczestnicy norweskiego rynku pracy. Partnerzy społeczni deklarują wolę współpracy w celu sprostania wyzwaniom i rozwiązywania problemów przed jakimi staje norweska gospodarka i rynek pracy. Główne zadania jakie sobie wyznaczyli na najbliższą przyszłość to szerokie porozumienia płacowe, położenie większego nacisku na umiejętności i szkolenia pracowników oraz zrównoważona gospodarka, która promuje wzrost w celu zapewnienia wyższego zatrudnienia.

Obecnie w Norwegii dialog społeczny i trójstronność dotyczy wielu obszarów, jednak kluczowy jest system uzgadniania płac. Ustalanie płac jest domeną partnerów społecznych i nie istnieje ustawowa płaca minimalna na szczeblu krajowym.

Stosunki na norweskim rynku pracy oparte są na ustawowych uregulowaniach i na zbiorowych układach pracy, które są uzupełniane układami specjalnymi na poziomie branżowym i zakładowym. O sprawczości i skuteczności dialogu społecznego w Norwegii świadczy fakt, że większość pracowników objętych jest układami zbiorowymi pracy. W 2016 roku było to 67 proc. pracowników.

Małgorzata Kuźma

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.