Co zrobić, aby w Polsce zwiększyła się liczba układów zbiorowych pracy, szczególnie tych ponadzakładowych zastanawiali się uczestnicy kolejnej debaty, która odbyła się 12 kwietnia br. w formie webinarium, a zorganizowanej w ramach projektu „Dialog społeczny kluczem do rozwoju” finansowanego z Funduszy Norweskich.

W kwietniowym panelu wzięli udział poseł, Janusz Śniadek, przewodniczący Rady Ochrony Pracy, Mariusz Pokrzywinski, p.o. okręgowy inspektor pracy w Gdańsku, eksperci Komisji Krajowej prof. Marcin Zieleniecki i Sławomir Adamczyk, Zbigniew Kowalczyk, członek prezydium ZRG NSZZZ „Solidarność. Debatę prowadził Jacek Rybicki, ekspert ds. dialogu społecznego.

Uczestnicy spotkania próbowali odpowiedzieć na pytanie, dlaczego w Polsce przez 30 ostatnich lat nie udało się wypracować mechanizmów zwiększających liczbę zawieranych układów zbiorowych pracy, szczególnie tych ponadzakładowych. Zastanawiali się również nad sposobami zmiany tej niekorzystnej sytuacji.

Polska należy do państw o najniższym procencie objęcia pracowników układami zbiorowymi pracy.

We Francji 99 proc. pracowników jest objętych układami zbiorowymi pracy, również w innych krajach Europy Zachodniej ten procent jest wysoki. Zupełnie inna sytuacja jest w krajach na wschód od Łaby, tutaj w większości tylko kilka procent pracowników podlega układom zbiorowym pracy i niestety procent ten wciąż spada. W Polsce w 2000 roku wskaźnik ten wynosił 25 proc., w 2016 roku było to 14 proc., obecnie jest to około 10 proc. Ponadto w naszym kraju przeważają zakładowe układy zbiorowe pracy, brak jest natomiast branżowych układów. Obecnie funkcjonuje ich tylko trzy: dla górnictwa węgla brunatnego, dla pracowników przemysłu zbrojeniowego i lotniczego i dla pracowników parków narodowych. Czwartym, swoistym branżowym układem zbiorowym pracy jest Karta nauczyciela.

Zdaniem prof. Marcina Zielenieckiego, biorącego udział w kwietniowym webinarium,  głównymi barierami w zawieraniu układów zbiorowych pracy w Polsce są: niskie uzwiązkowienie pracowników i niski poziom zrzeszania się pracodawców oraz przestarzałe regulacje dotyczące zawierania układów zbiorowych pracy.

Małgorzata Kuźma

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.