Walka norweskiego Związku Zawodowego Pracowników Transportu (NFT) zakończona sukcesem. Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że prawo do strajku jest nadrzędne względem swobód gospodarczych. Prawa pracowników, wolność zrzeszania się, prawo do strajku nie stanowią przeciwwagi dla swobody przedsiębiorczości dla firm.

Wydawałoby się, że w takim kraju jak Norwegia, prawa pracownicze są niezagrożone, a stosunki pomiędzy pracodawcami a pracownikami są regulowane przez układy zbiorowe pracy. Okazuje się, że i w Skandynawii związki zawodowe muszą wciąż walczyć o zachowanie przepisów korzystnych dla pracowników. Taką kilkuletnią batalię w obronie swoich podstawowych praw stoczyły norweskie związki reprezentujące pracowników portowych.

Konflikt rozpoczął się, kiedy to spółka Holship Norge AS w porcie Drammen próbowała ominąć układ zbiorowy pracy zawarty w 1976 r., który zobowiązał firmy do m.in. do zatrudniania wykwalifikowanych dokerów na stabilnych warunkach (stała umowa i liczba godzin pracy). Po tym, jak przedsiębiorstwo naruszyło umowę i zaczęło zatrudniać pracowników dorywczo, norweski Związek Zawodowy Pracowników Transportu (NFT) zorganizował bojkot statków należących do firmy. Holship ze swojej strony uznał blokadę za nielegalną i pozwał pracowników doków w Drammen, aby uzyskać odszkodowanie za blokadę.

Na początku 2014 roku Norweski Związek Zawodowy Pracowników Transportu wyszedł zwycięsko ze sporu z duńską firmą spedycyjną Holship w Sądzie Rejonowym w Drammen. Holship również przegrał apelację w Sądzie Apelacyjnym we wrześniu tego roku. W 2016 roku sprawa trafiła do norweskiego Sądu Najwyższego i dotyczyła norweskich pracowników portowych, kierowanych przez Norweski Związek Zawodowy Pracowników Transportu, którzy mogą stosować bojkot w celu uzyskania układu zbiorowego pracy. Oznacza to, że pracownicy portowi mają preferencyjne prawo do załadunku i rozładunku w portach norweskich.

Norweski Sąd Najwyższy orzekł jednak, że to pracownicy postąpili niezgodnie z prawem narażając przedsiębiorstwo na straty. Ten wyrok został uznany przez norweskie związki zawodowe za ogromny krok wstecz w walce o prawa pracownicze. Oczywiście, z takiego wyroku ucieszyli się pracodawcy. Jednak związkowcy nie złożyli broni.

W czerwcu tego roku Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) orzekł, że prawo do strajku i cztery swobody (swoboda przepływu ludzi, swoboda przepływu kapitału, swoboda przepływu towarów, swoboda przepływu usług) nie są równymi prawami. Decyzja jest instrukcją dla sądów krajowych, jak oceniać ingerencję w prawo do organizowania się. Trybunał Praw Człowieka, w przeciwieństwie do Sądu Najwyższego Norwegii stwierdza, że swobody gospodarcze same w sobie nie mogą usprawiedliwiać ingerencji w prawo do organizowania się i istnieje hierarchia, w której prawo do organizowania się ma pierwszeństwo przed prawami ekonomicznymi, takimi jak cztery swobody w porozumieniu Europejskiego Obszaru Gospodarczego. To ważna decyzja dla całego europejskiego ruchu związkowego, który zawsze twierdził, że prawa związkowe nie mogą być podporządkowane swobodom gospodarczym prawa unijnego.

Europejski Trybunał Praw Człowieka – to międzynarodowy trybunał orzekający w sprawach, w których państwa są ścigane za naruszenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPC). Trybunał z siedzibą w Strasburgu został utworzony w 1959 roku. Trybunał obejmuje obecnie wszystkie 47 państw członkowskich Rady Europy, liczących ponad 800 milionów mieszkańców, i wydał do tej pory około 20 000 decyzji. Decyzje Europejskiego Trybunału Praw Człowieka są wiążące dla państw.

Małgorzata Kuźma

Źródło:

https://www.fellesforbundet.no/aktuelt/nyheter/2021/streikeretten-og-organisasjonsretten-gar-foran-okonomiske-rettigheter/

https://e24.no/naeringsliv/i/WLG9JG/ny-dom-om-havnemonopolet-holship-vant-i-hoeyesterett

https://www.lo.no/nyhetsrommet/streikeretten-og-organisasjonsretten–gar-foran-okonomiske-rettigheter/

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.