Nie wiadomo dlaczego Alfred Nobel nie powierzył przyznawanie Pokojowej Nagrody Nobla  swoim rodakom – Szwedom – ale wybrał grupę wskazywaną przez norweski parlament. Nagrody Nobla w dziedzinie  fizyki, chemii, fizjologii (lub medycyny) czy literatury przyznają szwedzkie gremia naukowców, natomiast o tym do kogo trafi Pokojowa Nagroda Nobla decyduje Norweski Komitet Noblowski, którego pięciu członków jest wyznaczanych przez Storting – norweski parlament.

Może na decyzji Alfreda Nobla zaważył fakt, ze to właśnie norwescy parlamentarzyści jako pierwsi przegłosowali poparcie dla międzynarodowego ruchu pokojowego. A może to, że już za jego czasów Norwegia postrzegana była jako kraj niezależny, położony na peryferiach Europy, a co za tym idzie z dala od wielkiej polityki.  

Decyzje Norweskiego Komitetu Noblowskiego są często krytykowane za stronniczość i brak obiektywizmu, jednak co roku cały świat czeka na ogłoszenie werdyktu.

„Dysponowanie” najważniejszą nagrodą pokojową zobowiązuje i również w dzisiejszych czasach Królestwo Norwegii stara się pełnić rolę pośrednika w łagodzeniu i rozwiązywaniu sporów na arenie międzynarodowej.

„Zaangażowanie się w działalność pokojową i pojednawczą stanowi kluczowy element norweskiej polityki zagranicznej. Norwegia podejmuje aktywne wysiłki na rzecz identyfikowania trwałych rozwiązań politycznych wojen i konfliktów, zachęcając skonfliktowane strony do prowadzenia dialogu oraz wspierając je w poszukiwaniu innych sposobów ich rozwiązania – czytamy na stronie norweskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Norweski model pokojowej mediacji polega nie na sile, ale na budowaniu wzajemnego zaufania. Dobre postrzeganie tego skandynawskiego państwa jako mediatora w konfliktach ma swoje źródła między innymi w fakcie braku przez to państwo przeszłości kolonialnej, a więc braku obciążeń historycznych.  Norwegia budzi zaufanie i nie jest podejrzewana o nieuczciwe motywacje. Inną charakterystyczną cechą norweskiego modelu prowadzenia mediacji jest oparcie na kooperacji między państwem a sektorem NGO. Nie bez znaczenia jest też „charakter narodowy” Norwegów. Z jednej strony pewna powściągliwość i niepoddawanie się emocjom, z drugiej zaś empatia.

To bogate, ale stosunkowo małe pod względem populacji państwo, nie szczędzi także finansów na przedsięwzięcia pokojowe. W 2008 roku ogólna wartość norweskiej pomocy dla zagranicy dotyczyła 110 krajów i wyniosła prawie 4 miliardy dolarów (1% PKB), z czego 140 milionów trafiło na cele związane z umacnianiem pokoju i mediacjami międzynarodowymi (Dlaczego Norwegia jest bogata? Historia rozwoju norweskiego państwa dobrobytu).

Norwegia pełniła rolę mediatora w negocjacjach, które doprowadziły do zawarcia w 2016 roku porozumienia pokojowego z Rewolucyjnymi Siłami Zbrojnymi Kolumbii. To skandynawskie państwo jest również oficjalnym mediatorem w procesach pokojowych z kolumbijską, partyzancką grupą ELN, oraz z filipińskim ruchem komunistycznym NDFP. Obecnie norwescy wojskowi biorą udział w trzech misjach ONZ: w operację MINUSMA w Mali, UNMISS w Sudanie Południowym oraz UNTSO na Bliskim Wschodzie. Poza tym, na misjach w Sudanie Południowym (UNMISS), na Cyprze (UNFICYP), Haiti (MINUJUSTH) i w Kolumbii (UNMC) służy 30 oficerów norweskiej policji. Dodatkowo na rzecz misji ONZ w Demokratycznej Republice Kongo (MONUSCO) pracują także doradcy cywilni i inni pracownicy zatrudnieni bezpośrednio przez ONZ.

Małgorzata Kuźma

Źródło:

1. Anna Kobierecka, Polityka wizerunkowa Norwegii – znaczenie dyplomacji pokojowej dla sukcesu Norwegii https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/gsm/article/download/2932/2354/
2. Dlaczego Norwegia jest bogata? Historia rozwoju norweskiego państwa dobrobytu https://ideologia.pl/rozwoj-norweskiego-panstwa-dobrobytu/
3. https://www.norway.no/pl/central-content/pl/wartosci-priorytety/Inicjatywy-na-rzecz-pokoju-stabilizacji-bezpieczenstwa/

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.