Mediacja to metoda rozwiązywania sporów, w której osoba niezwiązana ze stronami sporu pomaga w dojściu do konsensusu. Rolą mediatora jest pomoc stronom sporu we wzajemnej komunikacji, określeniu interesów i kwestii do dyskusji. Proces mediacji ma charakter dobrowolny, poufny i nieformalny. 21 października będziemy obchodzić kolejny już Międzynarodowy Dzień Mediacji.

Słowo mediacja pochodzi z łacińskich wyrazów mediare ‘być w środku, pośredniczyć’ i od medius ‘środkowy; bezstronny’. I właśnie to bezstronność i neutralność mediatora jest istotą mediacji. Mediator nie faworyzuje żadnej ze stron, a na ich racje patrzy w sposób obiektywny. Osoby biorące udział w spotkaniu mediacyjnym mają równe prawa i są jednakowo traktowane. Neutralność mediatora przejawia się tym, że nie sugeruje się konkretnego rozwiązania, ale pomaga on w samodzielnym podjęciu decyzji przez strony konfliktu. Pomoc mediatora może polegać na tym, że przyjęte przez strony postanowienia mediator stara się urealnić i ukonkretnić.

Dobrowolność mediacji oznacza, że strony konfliktu nie są zmuszane do osiągnięcia porozumienia, z własnej woli zgadzają się na udział w spotkaniu, mogą wycofać się na każdym etapie postępowania mediacyjnego.

Mediacja to sposób na wypracowanie satysfakcjonującego strony rozwiązania sporu na drodze dobrowolnych i poufnych rozmów. Rozmowy te prowadzi mediator – bezstronna i neutralna osoba trzecia. Do jego zadań, w czasie trwania mediacji, należy wspieranie komunikacji, łagodzenie ewentualnego napięcia lub stresu i pomoc w osiągnieciu porozumienia.

Mediacje mają charakter poufny. Wszystkie sprawy i informacje przekazane na spotkaniu są objęte tajemnicą. Mediator nie może ujawnić nikomu tego, o czym się dowiedział, co więcej, mediator nie może zostać przesłuchany co do tych faktów w charakterze świadka. Zasada ta ma na celu zagwarantowanie poczucia bezpieczeństwa uczestnikom mediacji.

Mediacja w przeciwieństwie do sądowego jest postępowaniem charakteryzuje się szybkością, konflikt może zostać rozwiązany już na pierwszym posiedzeniu mediacyjnym. Szybkie rozwiązanie konfliktu zapobiega pojawianiu się niepotrzebnego stresu.

W mediacji sądowej sąd wyznacza mediatora z listy stałych mediatorów sądowych. Mediator sam kontaktuje się ze stronami, zapraszając je na spotkanie. Mediacja sądowa charakteryzuje się tym, że ma ustawowo ustalony termin realizacji oraz określone koszty postępowania mediacyjnego.

W przypadku mediacji pozasądowej mediatora wybierają strony, zgłaszając się do niego razem lub jedna ze stron zgłasza się do mediatora i prosi o kontakt w swoim imieniu z drugą stroną.

Pomimo wielu zalet mediacji, ta metoda rozwiązywania konfliktów nie jest zbyt popularna w Polsce.

Małgorzata Kuźma

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”