Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (Organisation for Economic Co-operation and Development – OECD) jest ważną międzynarodową, międzyrządową organizacją gospodarczą, skupiającą 37 wysoko rozwiniętych państw, w tym od listopada 1996 r. Polskę, które łączy akceptacja dla zasad demokracji i gospodarki rynkowej.

Organizacja została powołana do życia na mocy Konwencji Paryskiej, podpisanej 14 grudnia 1960 r. Rozpoczęła działalność z dniem 30 września 1961 r. Jest bezpośrednią sukcesorką Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (Organisation for European Economic Co-operation – OEEC), powstałej w 1948 r. dla integrowania odbudowujących się ze zniszczeń wojennych gospodarek państw europejskich, korzystających z pomocy w ramach Planu Marshalla.

Kraje OECD zajmują dominującą pozycję na światowych rynkach finansowych, wiodą prym w dziedzinie przepływu kapitałów, inwestycji zagranicznych, usług, nowoczesnych technologii, w sferze innowacji i badań naukowych.

Wszystkie państwa członkowskie OECD uznają, iż wartościami nadrzędnymi w życiu polityczno-społecznym i gospodarczym są trzy zasady, które wspólnie stanowią niepisane podstawowe kryteria dla państw ubiegających się o członkostwo: demokracja, czyli pluralizm polityczny, poszanowanie praw człowieka i swobód obywatelskich oraz stabilny wzrost w ramach otwartej gospodarki rynkowej.

W swej działalności OECD kieruje się zasadą równości wszystkich członków, niezależnie od ich wielkości, potencjału ekonomicznego czy wkładu do budżetu Organizacji. W procesie podejmowania decyzji stosuje się zasadę consensusu, który jest wypracowywany przy użyciu mechanizmu „nacisku równych sobie” (peerpressure), tj. wywierania wzajemnego nacisku na współczłonków w celu spowodowania zmian prowadzących do koordynacji, a co najmniej wyższego stopnia spójności polityk krajowych. Stosując tę zasadę rządy krajów członkowskich wzajemnie wywierają presję na siebie, aby w toku podejmowania suwerennych decyzji narodowych w sprawach gospodarki i życia społecznego uwzględniać interesy i stanowisko partnerów, a także rozliczać się z przyjętych w OECD na zasadzie consensusu zobowiązań.

Do dorobku prawnego OECD, obok formalnych umów i kodeksów postępowania (np. Liberalizacji Przepływów Kapitałowych i Bieżących Operacji Niewidocznych), wiążących dla państw członkowskich oraz innych, które do nich zdecydują się przystąpić, należą także zalecenia, rezolucje i deklaracje – instrumenty nieformalnego, acz skutecznego zazwyczaj nacisku. Prócz tego OECD wypracowuje „reguły gry” w międzynarodowych stosunkach gospodarczych, tzn. opracowuje i wprowadza w życie wspólne zasady (wytyczne) i normy działania (standardy) w poszczególnych dziedzinach gospodarki. W przypadku ich akceptacji przez zainteresowane państwa stają się one często wkładem, a niekiedy nawet punktem wyjścia do negocjacji na szerszych forach międzynarodowych – zwłaszcza w innych organizacjach, jak np. WTO, a także ONZ, czego przejawem było m.in. uzgodnienie Milenijnych Celów Rozwoju. Ujednolica także stanowisko państw OECD wobec państw nieczłonkowskich.

Istotną rolę w wyznaczaniu krótko- i średniookresowych zadań i priorytetów działania Organizacji, a także kształtowaniu wizerunku OECD pełnią komunikaty dorocznych, ministerialnych sesji Rady (MCM). Będące najwyższej rangi dokumentami programowymi OECD zawierają one: uzgodnione przez uczestniczących w sesjach ministrów spraw zagranicznych i finansów (bądź gospodarki) oceny tendencji rozwojowych oraz wyzwań dla polityki gospodarczej i społecznej na obszarze OECD i w skali globalnej, wraz z odpowiednimi zaleceniami. Komunikaty określają bieżące i przyszłe priorytety w pracach Organizacji, zawierają ocenę polityki w zakresie członkostwa w Organizacji, a także jej współpracy z państwami nieczłonkowskimi oraz w zakresie spraw należących do sfery organizacji wewnętrznej, jak budżet i program prac. Komunikaty prezentują dorobek OECD za ostatni rok oraz wytyczają zadania na kolejny okres odnosząc się często do realizacji zadań „zleconych” OECD przez G7/8.

Członkostwo w OECD i sposób działania Organizacji nakłada szereg zobowiązań, w tym regularnego dostarczania Sekretariatowi informacji o polityce narodowej w wielu dziedzinach i implikuje poddawanie się osądowi ekspertów pozostałych państw OECD. Wymusza systematyczną wymianę informacji i ocen między członkami, wzajemne konsultacje oraz uzgadnianie kierunków polityki gospodarczej i społecznej. Raporty i opinie OECD o poszczególnych krajach są często wykorzystywane przez kredytodawców i inwestorów przed podjęciem decyzji co do angażowania się w danym kraju. Dotyczy to nie tylko korporacji transnarodowych i wielkich banków prywatnych, izb gospodarczych itp., ale również MFW i MBOiR.

OECD stwarza także państwom członkowskim okazję dzielenia się informacjami oraz weryfikacji doświadczeń w sferze polityki narodowej i legislacji, jak również metod zarządzania gospodarką i innymi dziedzinami. Na forum komitetów i grup roboczych odbywają się przeglądy polityki w poszczególnych dziedzinach, oceny jej zgodności z zaleceniami i standardami OECD, przedkładane są rekomendacje korekt polityki rządowej. W szczególności, średnio co półtora roku, każde z państw-członków musi się poddać wszechstronnemu i surowemu przeglądowi polityki makroekonomicznej, w którym uczestniczą wszystkie pozostałe państwa. Podobnie sprawa wygląda z przeglądami sektorowymi, np. polityki ochrony zdrowia, polityki ekologicznej czy reformy regulacji, których znaczenie dla Polski jako wkładu w sterowanie polityką i zapewnienie jej spójności stale rośnie.

OECD jest organizacją międzyrządową, ściśle współpracującą z tzw. partnerami społecznymi: związkami zawodowymi (na forum komitetu TUAC) i z biznesu (na forum komitetu BIAC), a także z organizacjami pozarządowymi (NGO’s). Rosnące znaczenie otwartego dialogu z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego, przejawia się organizowaniem corocznie przez OECD, obok Ministerialnej Sesji Rady OECD, międzynarodowej konferencji – Forum OECD, stanowiącego szeroką platformę dyskusji i jednocześnie wymiany doświadczeń wobec głównych, globalnych problemów, którymi zajmuje się Organizacja.

Źródło: https://www.gov.pl/web/oecd/o-oecd

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.