Jak wygląda równowaga płci w organach spółek?
17 października 2022 r. Rada UE przyjęła ostateczną wersję dyrektywy o równowadze płci w organach spółek. Nowe unijne przepisy, które muszą zostać przeniesione do prawa krajowego, sprzyjają większej równowadze płci w organach spółek giełdowych w całej UE.
– Nowe przepisy pomogą usunąć przeszkody w karierze zawodowej, z jakimi często borykają się kobiety. Także przedsiębiorstwa, jak sądzę, odniosłyby znaczne korzyści, gdyby kobiety miały szansę realizować swój potencjał na stanowiskach decyzyjnych. Pozytywny wpływ nowych przepisów z pewnością będzie odczuwalny na wszystkich szczeblach gospodarek krajowych – Marian Jurečka, czeski wicepremier oraz minister pracy i spraw społecznych.
Nowa dyrektywa, która będzie musiała zostać przetransponowana do prawa krajowego, przewiduje, że do 2026 r. co najmniej 40% stanowisk dyrektorów niewykonawczych w spółkach giełdowych powinny zajmować osoby płci niedostatecznie reprezentowanej. Jeśli państwa członkowskie zechcą zastosować te nowe zasady zarówno do dyrektorów wykonawczych, jak i niewykonawczych, poziom docelowy na 2026 r. wyniesie 33% wszystkich stanowisk dyrektorskich.
Dyrektywa stanowi, że spółki giełdowe, które nie osiągną wyznaczonych celów, będą zmuszone dostosować swój proces selekcji. Będą musiały wprowadzić sprawiedliwe i przejrzyste procedury selekcji i mianowania, oparte na dokonywaniu porównawczej oceny poszczególnych kandydatów na podstawie jasnych i neutralnie sformułowanych kryteriów. W przypadku konieczności wyboru spośród kandydatów posiadających równorzędne kwalifikacje spółki powinny dawać pierwszeństwo osobie płci niedostatecznie reprezentowanej.
Państwo, które zbliży się do osiągnięcia celów dyrektywy lub wprowadzi równie skuteczne przepisy przed wejściem w życie dyrektywy, może zawiesić stosowanie jej wymogów dotyczących procesu mianowania lub selekcji.
Raz w roku spółki będą musiały informować o reprezentacji płci w swoich organach i o środkach, które podejmują, by osiągnąć odsetek 33% lub 40%. Również raz w roku państwa członkowskie będą publikować listę spółek, które osiągnęły cele wyznaczone w dyrektywie.
Równe traktowanie i równe szanse kobiet i mężczyzn to zasady zapisane w traktatach UE, a także w Europejskim filarze praw socjalnych proklamowanym przez Radę, Parlament Europejski i Komisję Europejską w 2017 r.
14 marca 2022 r. Rada ds. Zatrudnienia i Spraw Społecznych ostatecznie wypracowała swoje stanowisko w sprawie nowych przepisów. 7 czerwca przedstawiciele Rady i Parlamentu Europejskiego zakończyli negocjowanie tekstu kompromisowego, który trafił właśnie do formalnego przyjęcia przez współprawodawców.
Państwa członkowskie mają dwa lata od wejścia w życie dyrektywy na przyjęcie wymaganych środków krajowych. Dyrektywa wejdzie w życie 20. dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Musi jeszcze zostać przyjęta przez Parlament Europejski.
Wśród absolwentów unijnych uczelni ok. 60% to kobiety, jednak w procesie podejmowania decyzji gospodarczych, zwłaszcza na najwyższych szczeblach, jest ich nieproporcjonalnie mało: 31,5% kobiet w organach spółek, 8% kobiet jako prezesów w organach spółek (źródło: Największe spółki giełdowe w UE, badanie EIGE, czerwiec 2022).
UE uważa, że coraz większy udział kobiet w rynku pracy jest niezbędny, by:
- pobudzić wzrost gospodarczy w Europie,
- zwiększyć konkurencyjność europejskich spółek,
- zaradzić wyzwaniom demograficznym w Europie.
Szacuje się, że większa obecność kobiet w organach spółek, a zatem ich udział w procesie podejmowania decyzji gospodarczych pozytywnie wpłynie na zatrudnienie kobiet w spółkach i na całą gospodarkę.
Poza tym jedynie środek przyjęty na szczeblu UE może zapewnić równą konkurencję w całej Unii i zapobiec praktycznym problemom w działalności biznesowej.
Mimo dowodów, że równowaga płci ma pozytywne skutki, i mimo unijnej legislacji, która zakazuje dyskryminacji ze względu na płeć, w organach spółek w UE nadal dużo mniej jest kobiet niż mężczyzn. Ten brak równowagi szczególnie rzuca się w oczy w sektorze prywatnym, zwłaszcza w spółkach giełdowych.
UE stara się zapewnić bardziej zrównoważoną reprezentację kobiet i mężczyzn w organach spółek giełdowych. Choć trwają działania na rzecz większej równości, są one wciąż powolne i różnią się zależnie od państwa członkowskiego.
Spółki giełdowe, które nie zrealizują wspomnianych celów, będą musiały zmodyfikować proces wyboru kandydatów do organów spółek.
Będą musiały wprowadzić sprawiedliwe i przejrzyste procedury selekcji i powołań, oparte na ocenie porównawczej poszczególnych kandydatów przeprowadzanej na podstawie jasnych i neutralnie sformułowanych kryteriów. Kluczowymi kryteriami pozostaną kwalifikacje i osiągnięcia merytoryczne.
Nowa dyrektywa przewiduje:
- minimalny poziom harmonizacji wymogów ładu korporacyjnego, gdyż powołania będą musiały wynikać z obiektywnych kryteriów
- zabezpieczenia, dzięki którym nie będzie bezwarunkowej, automatycznej promocji osób płci niedostatecznie reprezentowanej
- przyznawanie pierwszeństwa kandydatom o takich samych kwalifikacjach należącym do płci niedostatecznie reprezentowanej, chyba że obiektywna ocena przechyla szalę na korzyść kandydata płci przeciwnej.
Źródło: www.consilium.europa.eu
Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.
