Jednym z głównych wskaźników określających siłę negocjacyjną strony pracowniczej nie jest tylko, jak by mogło się zdawać, wskaźnik uzwiązkowienia, ale odsetek pracowników objętych układami zbiorowymi. We Francji pomimo że do związków zawodowych należy tylko 8 proc. pracowników, aż blisko 99 pracowników objętych jest układami zbiorowymi pracy. Jest to swoisty fenomen. Jednak w większości krajów im większe uzwiązkowienie tym więcej pracowników może korzystać z dobrodziejstw układów zbiorowych pracy.

Według danych Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD), organizacji skupiająca 37 wysoko rozwiniętych i demokratycznych państw, wskaźnik pokazujący stosunek liczby pracowników objętych zbiorowymi układami pracy do liczby wszystkich pracowników, niestety w wielu krajach jest stosunkowo niski, a co gorsza stale się obniża. W 1998 roku wskaźnik ten średnio w krajach należących do OECD wynosił ponad 38 proc., w 2017 roku spadł do poziomu 32,4 proc. Jednym z głównych powodów tego niekorzystnego dla pracowników trendu jest dążenie do realizacji neoliberalnego programu politycznego, w którym związki zawodowe i rokowania zbiorowe są przedstawiane jako źródło „sztywności” na rynku pracy w czasach, gdy „elastyczność” jest postrzegana jako kluczowa do utrzymania wzrostu gospodarczego.

Według raportu Europejskiego Instytutu Związkowego ETUI, kraje, w których ponad połowa pracowników podlega układom zbiorowym, oprócz wymienionej już Francji, to: Austria (98 proc.), Belgia (96 proc.), Szwecja (90 proc.), Finlandia (89 proc.), Dania (84 proc.), Włochy (80 proc.),  Holandia (79 proc.), Hiszpania (73 proc.), Portugalia (72 proc.), Norwegia (67 proc.), Słowenia (65 proc.), Niemcy (56 proc.), Luksemburg (55 proc.).

Polska zajmuje trzecie miejsce od końca pod względem liczby pracowników objętych układami zbiorowymi, w 2016 roku tylko 15 procent pracowników mogło korzystać z uprawnień jakie dają układy zbiorowe pracy. Gorzej było tylko na Litwie i Łotwie.

(mk)

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.