100 lat dialogu społecznego w Norwegii (cz. 1)

Norwegia, a właściwie Królestwo Norwegii, należy do państw o tzw. nordyckim modelu stosunków gospodarczo-społecznych, który charakteryzuje się między innymi negocjacjami zbiorowymi na różnych poziomach, z wysokim uzwiązkowieniem i dużym odsetkiem ludności zatrudnionej w sektorze publicznym (ok. 30 proc. siły roboczej). Dialog społeczny to poniekąd znak towarowy takich krajów jak Dania, Finlandia, Islandia, Szwecja czy Norwegia.

Druga połowa XIX wieku w Norwegii przyniosła zmiany przemysłowe, a wraz z nimi nasilenie się konfliktów społecznych. Zaczęły powstawać organizacje zrzeszające pracowników i pracodawców. Jako pierwszy, bo w 1870 powstał związek zrzeszający rzemieślników, w 1898 swój związek utworzyli pracownicy niewykwalifikowani. Pierwsza narodowa konfederacja związków zawodowych w Norwegii zawiązała się już w 1899 roku (LO Landsorganisasjonen i Norge). Rok później powstało Norweskie Stowarzyszenie Pracodawców (NAF).

W 1907 podpisano pierwszą umowę branżową Norwegii, która dotyczyła sektora metalowego i wprowadzała minimalne uregulowania dotyczące między innymi wynagrodzeń i czasu pracy.

W 1915 roku  uchwalona została ustawa o sporach pracowniczych, która wprowadziła  przepisy o obowiązkowej mediacji dotycząc strajku i lokautu, ustanowiony został również specjalny sąd rozstrzygający spory prawne dotyczące pracy (sąd pracy). Co ciekawe wypracowane wówczas rozwiązania i instytucje w dużym stopniu funkcjonują do dziś.

Mimo nasilonego konfliktu między organizacjami pracowników i pracodawców, to już na początku XX wieku, przyjęto zasadę, na której opiera się aktualny model dialogu społecznego w Norwegii, że to właśnie partnerzy społeczni, a nie rząd będą prowadzić rokowania zbiorowe.

Pierwsza komisję trójstronną powołano już w 1935 roku. W jej skład weszli Mediator Krajowy i liderzy konfederacji związków zawodowych (LO) i Norweskiego Stowarzyszenie Pracodawców (NAF).

9 marca 1935 r. – konfederacja związków zawodowych (LO) i Norweskiego Stowarzyszenie Pracodawców (NAF ) podpisały umowę społeczną, która została uznana za ważny kamień milowy w kształtowaniu się norweskiego systemu, w którym to właśnie organizacje pracodawców i pracowników miały rozwiązywać problemy rynku pracy na zasadzie negocjacji. Umowa z 1935 roku była też potwierdzeniem ruchu związkowego jako odpowiedzialnej strony w życiu zawodowym i społeczeństwie.

Małgorzata Kuźma

Bibliografia:
1. Kristin Alsos, Kristine Nergaard, Sissel C. Trygstad, Getting and staying together: 100 years of social dialogue and tripartism in Norway
2. https://www.arbark.no/Diverse/Hovedavtalen_av_1935/Hovedavtalen_av_1935.htm

[dkpdf-button]
Strona korzysta
z plików Cookies.
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej