W roku 2021 wchodzą w życie kolejne zmiany w prawie pracy i przepisach ubezpieczeniowych.

I. Wyższe wynagrodzenie minimalne

W 2021 roku pensja minimalna wyniesie 2800 zł i wzrośnie o 200 zł (w 2020 roku wynosiła 2600 zł), a stawka godzinowa od umów zlecenia będzie wynosić 18,30 zł.

Wzrost wynagrodzenia pociągnie za sobą zmiany w wysokości niektórych świadczeń pracowniczych, których wysokość jest pochodną minimalnej pensji. I tak wzrośnie kwota dodatku stażowego, minimalnego odszkodowania od pracodawcy, który dopuścił się wobec pracownika mobbingu, dodatku za pracę w porze nocnej, kwoty wolne od potrąceń z wynagrodzenia za pracę, które należy pozostawić pracownikowi do dyspozycji.

II. Nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z FUS

Rząd przewiduje, że od marca 2021 r. świadczenia zostaną podwyższone o 3,84 proc., ale nie mniej niż o 50 zł brutto.

Kwoty minimalne renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty rodzinne i renty socjalne zostaną podniesione do 1250 zł, a renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy – do 937,50 zł.

Ponadto do 2450 zł podwyższona będzie kwota graniczna uprawniająca do przyznania świadczenia wyrównawczego, wypłacanego na podstawie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie 1 marca 2021 r.

III. Praca zdalna podczas izolacji

Pracownik objęty izolacją w warunkach domowych, który nie przejawia symptomów COVID-19 lub gdy objawy mają łagodny przebieg, będzie miał możliwość wykonywania pracy zdalnej. 

Pracownicy odbywający kwarantannę lub poddani izolacji w warunkach domowych traktowani są jak osoby niezdolne do pracy i mogą ubiegać się o wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek chorobowy. W przypadku kwarantanny możliwość świadczenia pracy zdalnej nie budziła wątpliwości. Zgodnie ze stanowiskiem ZUS, jeśli pracownik jest zdolny do wykonywania zadań zleconych przez pracodawcę i strony umawiają się na tryb pracy zdalnej, przy tym pracownik nie występuje o wypłatę świadczeń z tytułu niezdolności do pracy, to nie ma przeciwwskazań do wykonywania pracy w takim stanie. Sporna była kwestia świadczenia pracy w ramach izolacji.

Praca zdalna podczas kwarantanny i izolacji jest możliwa, kiedy pracownik o ten rodzaj pracy zawnioskuje. Brak takiego wniosku sprawia, że pracownik nabywa prawo do świadczeń chorobowych: wynagrodzenia chorobowego, a po jego wyczerpania prawa do zasiłku chorobowego. Pracodawca nie ma możliwości samodzielnego decydowania o wykonywaniu pracy przez pracownika w czasie okresu odosobnienia.

IV. Odpis na ZFŚS na dotychczasowym poziomie

W 2021 r. odpisy na ZFŚS pozostają na takim samym poziomie jak w 2020 r.
Kto ma obowiązek tworzyć ZFŚS?

Pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych tworzą fundusz bez względu na liczbę pracowników zatrudnianych na dzień 1 stycznia 2021 r.
Natomiast dla pozostałych pracodawców zasady tworzenia ZFŚS zależą od liczby zatrudnionych osób.

Tutaj obowiązek tworzenia funduszu socjalnego mają pracodawcy, którzy na dzień 1 stycznia 2021 r. zatrudniają co najmniej:

• 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty,
• 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, jeżeli z wnioskiem o utworzenie funduszu wystąpiła zakładowa organizacja związkowa.

Pracodawcy zatrudniający mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty mogą podjąć decyzję o nietworzeniu funduszu oraz niewypłacaniu świadczenia urlopowego.
Podstawą naliczania w 2021 roku będzie wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2018 r. w wysokości 4134,02 zł. Wysokości odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych są obliczane od tej podstawy.
W związku z tym wysokość odpisu podstawowego w 2021 r. na:

• pracownika zatrudnionego w warunkach normalnych wyniesie 1550,26 zł
• pracownika zatrudnionego w warunkach szczególnie uciążliwych lub o szczególnym charakterze wyniesie 2067,01 zł
• pracownika młodocianego w I roku nauki wyniesie 206,70 zł
• pracownika młodocianego w II roku nauki wyniesie 248,04 zł
• pracownika młodocianego w III roku nauki wyniesie 289,38 zł

V. Program 500 + w roku 2021

W 2021 roku konieczne będzie złożenie wniosku, aby dalej otrzymywać świadczenie rodzinne 500 plus.

W 2021 r. świadczenie 500 plus zostanie przyznane na okres od 1 czerwca 2021 r. do 31 maja 2022 r. Wnioski o świadczenie wychowawcze (500 plus) w 2021 r. będą przyjmowane:

• od 1 lutego 2021 r. – drogą elektroniczną;
• od 1 kwietnia 2021 r. – w urzędzie.

VI. Czas pracy w 2021 roku

Wymiar czasu pracy w 2021 r. to 252 dni pracujące i 113 dni wolnych. 13 z tych dni to święta wolne od pracy, z czego dwa z nich wypadają w sobotę: Święto Pracy (1 maja) oraz Boże Narodzenie (25 grudnia) i pracodawca jest obowiązany udzielić w zamian dodatkowego dnia wolnego. Natomiast pracodawca nie ma obowiązku udzielenia dnia wolnego, gdy święto wypadnie w niedzielę (np. 15 sierpnia), która jest dla pracownika dniem wolnym od pracy.

Dniami ustawowo wolnymi od pracy w 2021 roku są:

• 1 stycznia (piątek) – Nowy Rok,
• 6 stycznia (środa) – Święto Trzech Króli,
• 4 kwietnia (niedziela) – Wielkanoc,
• 5 kwietnia (poniedziałek) – drugi dzień Wielkiej Nocy,
• 1 maja (sobota) – Święto Pracy,
• 3 maja (poniedziałek) – Święto Narodowe Trzeciego Maja,
• 23 maja (niedziela) – Zielone Świątki,
• 3 czerwca (czwartek) – Boże Ciało,
• 15 sierpnia (niedziela) – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
• 1 listopada (poniedziałek) – Wszystkich Świętych,
• 11 listopada (czwartek) – Narodowe Święto Niepodległości,
• 25 grudnia (sobota) – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
• 26 grudnia (niedziela) – drugi dzień Bożego Narodzenia.

W 2021 roku pracownicy przy odpowiednim zaplanowaniu dodatkowych dni wolnych skorzystają z dłuższego urlopu w styczniu oraz listopadzie. Początek 2021 r. zapowiada się korzystnie pod względem liczby dni świątecznych. Nowy Rok (1 stycznia) wypada w piątek, kolejne święto ustawowe – Trzech Króli (6 stycznia) – przypada na środę. Wystarczy zatem wziąć cztery dni urlopu, aby korzystać z wypoczynku noworocznego aż 10 dni.

W tym roku wyjątkowo ferie zimowe nie są rozłożone na kilka terminów dla różnych województw. Z powodu pandemii koronawirusa, aby ograniczyć wyjazdy zimowe, rząd zdecydował, że w 2021 r. ferie zimowe będą trwać od 4 do 17 stycznia i termin ten dotyczy całego kraju.
Z kolejnego dłuższego wypoczynku będzie można skorzystać w czerwcu z okazji Bożego Ciała. Osoby, które wybiorą urlop w piątek, 4 czerwca skorzystają z czterech dni wolnych. Natomiast pracownicy mający ochotę na dłuższy wypoczynek mogą dodatkowo wziąć trzy dni wolne 31 maja, 1, 2 czerwca i skorzystać z dziewięciodniowego urlopu.

Święto Niepodległości (11 listopada) wypada podobnie jak Boże Ciało w czwartek. W związku z tym pracownicy, biorąc urlop w piątek (12 listopada), skorzystają z czterech dni wolnego.

Stan prawny na 1 stycznia 2021 r.

Maria Szwajkiewicz