Ważna rocznica: Bitwa Warszawska

Na przedpolach Warszawy w dniach 13-25 sierpnia 1920 roku rozegrała się decydująca batalia wojny polsko-bolszewickiej. 15 sierpnia zastał zdobyty Radzymin, co przesądziło o przegranej bolszewików.

Bitwa Warszawska, bo tak najczęściej mówi się o tej batalii, została uznana za 18. przełomową bitwę w historii świata, bowiem zadecydowała o niepodległości Polski i przekreśliła plany rozprzestrzenienia się komunizmu na Europę Zachodnią.

Konflikt polsko-bolszewicki rozpoczął się tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. 18 listopada 1918 przywódca bolszewickiej Rosji Włodzimierz Lenin wydał rozkaz o rozpoczęciu Operacji „Wisła”. Pokonanie Polski było dla Lenina celem taktycznym – po trupie „białej” Polski do wszechświatowej rewolucji. Cel to udzielenie pomocy komunistom, anarchistom, internacjonalistom – rewolucjonistom, którzy rozpoczęli rewolucję w Niemczech, w Austrii i na Węgrzech.

Wojna polsko – bolszewicka rozpoczęła się 14 lutego 1919 r. starciem koło miasteczka Mosty niedaleko Szczuczyna, gdzie wysunięte poza wycofujące się jednostki niemieckie oddziały wojska polskiego powstrzymały marsz na zachód, w ramach Operacji „Wisła”, oddziały Armii Czerwonej.

Pierwszy etap walk trwał do października 1919 r. Przerwały je na trzy miesiące rozmowy pokojowe. W styczniu 1920 r. doszło do kolejnych starć z bolszewikami.

Józef Piłsudski obawiał się jednak zwycięstwa „białych”. W decydującym momencie wstrzymał parcie na wschód w 1919 r. Uważał, że z „białą” Rosja się nie dogada. To pozwoliło bolszewikom zadać ciężkie straty „białemu” admirałowi Antonowi Denikinowi, a także zmusiło ukraińskiego przywódcę Semena Petlurę, do przejścia na terytorium Polski. W zamian za uznanie przez Ukrainę praw Polski do Małopolski Wschodniej (Lwów), Polska uznała rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej. Podpisano też wspólną konwencję wojskową. 7 maja 1920 roku siły polsko-ukraińskie wkroczyły do Kijowa. Nie było to jednak zwycięstwo. Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę, dowodzona przez Michała Tuchaczewskiego, jednego z najzdolniejszych dowódców sowieckich. Kontratak Tuchaczewskiego miał na celu zdobycie Warszawy. Jednocześnie armia konna Siemiona Budionnego zaatakowała Lwów, a korpus kawalerii Gaj-Chana ruszył na północne Mazowsze, aby otoczyć i pokonać siły polskie, pustosząc m.in. Płock

Bitwa Warszawska toczyła się od 13 do 15 sierpnia 1920 roku. Rozegrana była według planu operacyjnego Sztabu Generalnego WP, na podstawie ogólnej koncepcji Józefa Piłsudskiego. Plan przygotowali szef sztabu generalnego Tadeusz Rozwadowski, płk Tadeusz Piskor i kpt. Bronisław Regulski. Celem operacji było odcięcie korpusu Gaj-Chana od armii Tuchaczewskiego i ` wydanie bitwy na przedpolu Warszawy.

13 sierpnia Radzymin, kilkanaście razy przechodził z rąk do rąk. Polscy żołnierze, za cenę wielkich strat, utrzymali Radzymin. 14 sierpnia działania zaczepne na linii Wkry podjęła 5. Armia gen. Władysława Sikorskiego. W zaciekłej walce pod modlińską twierdzą wyróżniała się 18. Dywizja Piechoty gen. Franciszka Krajewskiego. 16 sierpnia gen. Sikorski śmiałym atakiem zdobył Nasielsk. Był to ważny moment bitwy.

Ważnym fragmentem Bitwy Warszawskiej było też zdobycie 15 sierpnia przez 203. Pułk Ułanów sztabu IV armii sowieckiej, a wraz z nim – kancelarii, magazynów i jednej z dwóch radiostacji do utrzymywania łączności z dowództwem w Mińsku. Szybko podjęto decyzję o przestrojeniu polskiego nadajnika i rozpoczęto zagłuszanie nadajników wroga. Radio Warszawa na tej samej częstotliwości nadawała przez dwie doby bez przerwy tekst Pisma Świętego – jedyny obszerny tekst, który udało się odnaleźć. I tak Pismo Święte wyeliminowało IV Armię z bitwy o Warszawę.

16 sierpnia nastąpił przełom. Grupa manewrowa, czyli pięć dywizji piechoty i brygada kawalerii, przełamała obronę bolszewicką w rejonie Kocka i Cycowa na Lubelszczyźnie, a następnie zaatakowała tyły wojsk bolszewickich nacierających na Warszawę. Ostateczną klęskę bolszewicy ponieśli pod Osowcem, Białymstokiem i Kolnem. 18 sierpnia, po starciach pod Stanisławowem, Łosicami i Sławatyczami, siły polskie znalazły się na linii Wyszków-Drohiczyn-Siemiatycze-Janów Podlaski-Kodeń. 19 sierpnia jednostki polskie przeszły do działań pościgowych, starając się uniemożliwić odwrót głównych sił Tuchaczewskiego.
IV Armia, nie wiedząc o klęsce pod Warszawą, atakowała Włocławek, zamykając sobie drogę odwrotu. Wyjściem dla oddziałów sowieckich było przekroczenie granicy Prus Wschodnich.

W wyniku przegranej przez Rosję Bitwy Warszawskiej oraz marszu wojsk polskich na wschód 15 października 1920 r. delegacje polskie i sowieckie zawarły zawieszenie broni, a 18 marca 1921 r. w Rydze podpisano traktat pokojowy.

Poniżej plakat propagandowy z 1920 roku

[dkpdf-button]
Strona korzysta
z plików Cookies.
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej