12 maja 1981 roku została oficjalnie zarejestrowana „Solidarność” Rolników Indywidualnych. Jej wielkim orędownikiem był Prymas Stefan Kardynał Wyszyński.

12 maja 2021 r. obchody 40 rejestracji rolniczej „Solidarność” w Krakowie (fot. IPN)

Rejestrację poprzedziły strajki chłopskie i wydarzenia z 19 marca 1981 r., zwane kryzysem bydgoskim, a przez propagandę – prowokacją bydgoską.

Chłopi przy Grobie Nieznanego Żołnierza 12 maja 1981 r.

Po pacyfikacji związkowców w sali WRN w Bydgoszczy, podczas nadzwyczajnego posiedzenia Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” podjęto m.in. decyzję, że w przypadku braku porozumienia z władzami 31 marca zostanie ogłoszony ogólnopolski strajk. Powołano Międzyzakładowy Komitet Strajkowy. 27 marca 1981 r. przeprowadzono czterogodzinny strajk ostrzegawczy, który stanowił pokaz siły i jedności niezależnego ruchu związkowego. W obliczu strajku generalnego i totalnego paraliżu władze rozpoczęły pertraktacje, które zakończyły się tzw. porozumieniem warszawskim, podpisanym 30 marca 1981 r.

W oczekiwaniu na rejestrację NSZZ „Solidarność” RI

W zamian za zawieszenie strajku generalnego władze zgodziły się nie kwestionować legalności działania związku rolników indywidualnych do czasu rozpatrzenia problemu ich zrzeszania się przez sąd. 17 kwietnia 1981 r. podpisano tzw. porozumienie bydgoskie, w którym rząd obiecał zwrócić się do Sejmu z prośbą o stworzenie podstaw prawnych do rejestracji NSZZ RI „Solidarność”. Wobec nieugiętej postawy związkowców, w obliczu podpisanych porozumień oraz przyjęcia nowych ustaw dotyczących rejestracji kółek i organizacji rolniczych, 12 maja 1981 r. Sąd Wojewódzki w Warszawie dokonał rejestracji statutu Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” Rolników Indywidualnych. Decyzja wywołała entuzjazm kilku tysięcy osób oczekujących przed budynkiem sądu na ów akt.