W niedzielę 18 maja br. Polacy udadzą się – mamy nadzieję licznie – do lokali wyborczych, by wybrać głowę państwa na pięcioletnią kadencję. Wybory prezydenckie to obowiązek obywatelski, szansa na wpływ na przyszłość Polski. Warto poznać ich zasady i świadomie w nich uczestniczyć. 15 maja br. to ważny termin dla wyjeżdżających poza własny obwód głosowania (zameldowania).

Wyborca zameldowany na pobyt stały w danej gminie jest automatycznie wpisany do spisu wyborców i przypisany do odpowiedniego obwodu. Informację o lokalizacji lokalu wyborczego można uzyskać w urzędzie gminy lub przez oficjalne strony internetowe (gov.pl).

Siedziba Prezydenta RP

Lokale wyborcze będą czynne od godziny 7:00 do 21:00.

Aby oddać głos należy przyjść z ważnym dokumentem tożsamości (dowód osobisty lub paszport) i złożyć podpis na liście. Na karcie do głosowania znajdą się nazwiska wszystkich kandydatów startujących w wyborach.

Aby głos był ważny: należy postawić znak „X” (dwie przecinające się linie) przy jednym (!) nazwisku, karta bez żadnego znaku lub z zaznaczeniem więcej niż jednego kandydata będzie uznana za nieważną.

Dla tych, którzy planują przebywać poza miejscem stałego zamieszkania w dniu wyborów:  

1. Zaświadczenie o prawie do głosowania – dokument umożliwiający oddanie głosu w dowolnym lokalu wyborczym w Polsce, za granicą, a nawet na statku morskim pod polską banderą. Aby je uzyskać trzeba złóż wniosek w dowolnym urzędzie gminy – nie później niż do 15 maja 2025 roku; można upoważnić pisemnie inną osobę do odbioru dokumentu; zaświadczenie wydawane jest tylko raz – bez duplikatu. Zaświadczenie uprawnia do głosowania zarówno w pierwszej, jak i w ewentualnej drugiej turze wyborów.

2. Zmiana miejsca głosowania

Jeśli znamy miejsce, w którym będziemy przebywać w dniu wyborów, można złożyć wniosek o dopisanie do spisu wyborców w tym obwodzie. Można to zrobić w urzędzie gminy właściwym dla miejsca, w którym chcesz głosować, przez aplikację mObywatel, na stronie gov.pl.

Uwaga: Termin składania wniosku upływa 15 maja 2025 r. Jeśli zmienimy miejsce głosowania przed I turą, zostaniemy tam przypisani także na II turę. W przypadku chęci zmiany lokalizacji przed drugą turą wniosek należy złożyć do 29 maja 2025 r.

Prawo do głosowania w wyborach prezydenckich przysługuje każdemu obywatelowi Polski, który najpóźniej w dniu głosowania ukończy 18 lat. Polacy mieszkający na stałe poza granicami kraju mogą głosować za pośrednictwem konsulatów lub w formie korespondencyjnej. Głosują też marynarze na niektórych statkach i okrętach pod polską banderą i na czterech platformach wiertniczych. Wyłonienie komisji wyborczej to rola kapitana lub na platformie – jej kierownika.

Wybory odbywają się w sposób powszechny, bezpośredni, równy i tajny – a to gwarantuje Konstytucja RP. W pierwszej turze głosujący wybierają spośród wszystkich zarejestrowanych 13 kandydatów. Jeśli żaden nie zdobędzie ponad 50 proc. ważnie oddanych głosów, organizowana jest druga tura (1 czerwca br.).

Do drugiej tury przechodzą dwaj kandydaci z najlepszym wynikiem z pierwszej tury. Zwycięzcą wyborów i prezydentem RP zostanie ten, który uzyska więcej głosów – niezależnie od frekwencji.

W sytuacji, gdy np. jeden z kandydatów wycofa się przed drugą turą, jego miejsce zajmuje kolejny kandydat z najlepszym wynikiem, a termin drugiej tury zostaje przesunięty o kolejne 14 dni.

Od północy z piątku na sobotę do zamknięcia ostatniego lokalu wyborczego obowiązuje „cisza wyborcza”. W tym czasie zabronione jest prowadzenie agitacji politycznej, publikowanie sondaży czy zachęcanie do głosowania na konkretnych kandydatów. Za złamanie ciszy grozi kara grzywny.

Po zamknięciu lokali wyborczych pojawiają się pierwsze sondażowe wyniki – exit poll. Oficjalne dane ogłasza Państwowa Komisja Wyborcza, po zliczeniu głosów z wszystkich komisji obwodowych w kraju i za granicą.   

Oby wybory przebiegły w spokojnej i godnej atmosferze, a ich wynik był respektowany przez polityczne strony. Ceremonia zaprzysiężenia nowego prezydenta będzie miała miejsce 6 sierpnia 2025 r., w dniu, w którym kończy się druga kadencja obecnego prezydenta, Andrzeja Dudy.

Najważniejsze kompetencje prezydenta RP

• inicjatywa ustawodawcza
• powoływanie rządu i desygnowanie premiera oraz przyjmowanie dymisji Rady Ministrów
• zwoływanie Rady Gabinetowej (obrady Rady Ministrów pod przewodnictwem prezydenta)
• zarządzenie wyborów parlamentarnych i zwołuje pierwsze posiedzenie nowego Sejmu
• prawo weta zawieszającego w stosunku do projektów ustaw
• podpisywanie ustaw
• prawo rozwiązania parlamentu (w sytuacjach określonych przez konstytucję)
• powołanie sędziów, w tym Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Prezesa Trybunału Konstytucyjnego i Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego
• reprezentuje państwo na arenie międzynarodowej (z premierem i ministrem spraw zagranicznych)
• ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe
• mianuje i odwołuje ambasadorów Polski
• jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych
• mianuje szefa Sztabu Generalnego oraz dowódców Sił Zbrojnych i nadaje stopnie wojskowe
• w razie zagrożenia państwa zarządza mobilizację  
• nadawanie obywatelstwa
• nadawanie orderów  
• prawo łaski