11 września 1980 roku podpisane zostało porozumienie w Hucie Katowice (w Dąbrowie Górniczej) – z przełomową dla sytuacji zgodą władz PRL na realizację pierwszego punktu postulatów gdańskich: utworzenie nowych, samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej. Na tej podstawie dopuszczono do zarejestrowania NSZZ „Solidarność”.

Porozumienie katowickie, a właściwie porozumienia dąbrowskie, podpisane w Hucie Katowice, przesądziło o powstaniu NSZZ „Solidarność” jako jednolitego i ogólnopolskiego związku zawodowego.  

Ze strony rządowej sygnowali je minister hutnictwa Franciszek Kaim, dyrektor Huty Katowice Zbigniew Szałajda, podsekretarz stanu Kazimierz Sąda, dyrektor Huty im. Lenina Eugeniusz Pustówka. Z ramienia MKR: przewodniczący Andrzej Rozpłochowski, wiceprzewodniczący Jacek Jagiełka i Bogdan Borkowski, sekretarz MKR Kazimierz Świtoń, Aleksander Karpierz, Zbigniew Kupisiewicz i Wiesław Tatko.

W negocjowaniu, w charakterze doradców, uczestniczyli: Wiesław Chrzanowski, Stefan Kurowski, Janusz Krzyżewski, Zbigniew Bogusławski.

Porozumienie zawarte w Zagłębiu Dąbrowskim gwarantowało prawo do powoływania niezależnych związków zawodowych na terenie całej Polski, czego nie zawierały wcześniejsze porozumienia z Gdańska, Szczecina i Jastrzębia.

Ustalenia obejmowały zobowiązanie władz do akceptacji działań, zmierzających do powstawania, organizowania i funkcjonowania struktur Związku na terenie  kraju. Strona rządowa gwarantowała związkowcom dostęp do mediów, zwolnienie z obowiązku pracy osób pełniących funkcje związkowe z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, udostępnienie pomieszczeń przez dyrekcje zakładów pracy z przeznaczeniem na działalność związkową, możliwość współdecydowania o sprawach pracowniczych i socjalnych oraz gwarancję uczestnictwa strony związkowej w pracach nad kodeksem pracy, ustawą o związkach zawodowych i o samorządzie robotniczym.

Strona rządowa zobowiązywała się ponadto do zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim strajkującym, członkom komitetów strajkowych i robotniczych oraz osobom wspomagającym komitety, do niestosowania represji wobec osób prowadzących działalność związkową i ustanowienia prawa umożliwiającego legalizację nowego ruchu związkowego.

Najważniejsza część dokumentu dotyczyła gwarancji realizacji Porozumienia Gdańskiego w zakresie tworzenia struktur „Solidarności” na terenie całego kraju. Jeden z zapisów porozumienia określał także sposób legalizacji nowego ruchu związkowego. Władza zobowiązała się, że uczestnicy strajków nie będą represjonowani. Bezpieczeństwo zagwarantowano także rodzinom strajkujących, osobom wspierającym protesty oraz angażującym się w działalność powstającej „Solidarności”. Równocześnie zobowiązano dyrekcje zakładów do udostępniania „S” lokali do prowadzenia działalności związkowej, radiowęzłów i poligrafii. Strona rządowa zagwarantowała „także zwolnienie z obowiązku pracy osób pełniących funkcje związkowe z zachowaniem prawa do wynagrodzenia oraz umożliwienie stronie związkowej współdecydowania o sprawach pracowniczych i socjalnych.

Były to więc ustalenia idące dalej od porozumień zawartych w Gdańsku i Szczecinie.  Najważniejszym efektem porozumienia było wydanie przez Radę Państwa PRL 13 września dekretu o możliwości rejestrowania się nowych związków zawodowych w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie.

MKR Katowice przyjął nazwę Międzyzakładowy Komitet Założycielski i jako pierwszy w Polsce 16 września 1980 roku zgłosił wniosek o rejestrację NSZZ z tymczasową siedzibą w Hucie Katowice, dzień przed formalnym powstaniem NSZZ Solidarność.     

fot. www.hksolidarnosc.pl