W sobotę 17 września br. tuz po godz. 13 oficjalne otwarto kanał żeglugowy – śluzę oraz infrastrukturę towarzyszącą, przez Mierzeję Wiślaną tzw. przekop. To pierwszy etap inwestycji, która ma umożliwić ruch statków z Bałtyku (Zatoki Gdańskiej) na Zalew Wiślany o zanurzeniu do 4,5 metra i wyporności do 5 tys. ton. Budowa przejścia trwała ponad dwa lata. Jej koszt to blisko dwa miliardy złotych.

Otwarta uroczyście droga wodna ma 1300 metrów. Łączy Zatokę Gdańską z Zalewem Wiślanym.
Oficjalna inauguracja działalności Kanału Żeglugowego odbyła się z udziałem prezydenta RP Andrzeja Dudy, który podkreślił, że przekop Mierzei Wiślanej to strategiczna inwestycja dla Polski i będzie możliwość wpłynięcia na Zalew Wiślany z pominięciem rosyjskiej strefy przybrzeżnej.

– Państwo, które rozumie swój potencjał, swoją historię i swoje znaczenie, nie może sobie pozwolić na to, by być państwem zależnym, nie może sobie pozwolić na to, by ktoś inny decydował o jego ważnych, strategicznych sprawach. Tak było przez cały ten ogromnie trudny okres od 1945 roku, kiedy wpłynąć tutaj na Zalew Wiślany nie można było bez de facto zgody rosyjskiej – podkreślał prezydent Duda.

(fot. Kancelaria Prezydenta RP)
W oficjalnym otwarciu nowej drogi wodnej wzięli udział także m.in. premier Mateusz Morawiecki, parlamentarzyści i samorządowcy oraz niemal wszyscy członkowie rządu. Obserwowały ten akt także grupy mieszkańców Mierzei i turystów.

Celem przekopu Mierzei Wiślanej jest wytyczenie nowej drogi wodnej, skrócenie i pogłębienie morskiego szlaku w naszej części Bałtyku, omijając Cieśninę Piławską (na terytorium strefy królewieckiej, czyli Federacji Rosyjskiej). Data 17 września jest symboliczna. Tego dnia o świcie w 1939 roku ZSRS dokonał de facto agresji na Polskę bez wypowiedzenia wojny a zgodnie z porozumieniami zawartymi przez Sowiety z III Rzeszą.

Po raz pierwszy od 1945 r. będzie można wpłynięcia na Zalew Wiślany i z powrotem z pominięciem rosyjskiej strefy przybrzeżnej między dwiema częściami Mierzei Wiślanej. Na ile „dopnie się” inwestycja drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską ekonomicznie jest drugoplanowe.
Przekop i kanał żeglugowy są zlokalizowane w ciągu drogi wojewódzkiej 501, między Skowronkami i a leśnictwem i plażą Przebrno.

Wysoce skomplikowany inżynieryjnie i technologicznie projekt w realizacji będzie finalnie kosztował ok. 2 mld zł. Pierwszy etap inwestycji to zbudowanie portu osłonowego od strony Zatoki Gdańskiej oraz kanału żeglugowego ze śluzą i konstrukcją zamknięć wraz ze stanowiskami oczekiwania od strony Zatoki Gdańskiej i Zalewu Wiślanego.

Pełne zakończenie inwestycji – wraz z przygotowaniem toru wodnego na rzece Elbląg i pogłębieniem drogi przez Zalew Wiślany do elbląskiego portu – tak by kanał nie biegł „donikąd”, ma nastąpić w przyszłym roku.

W realizacji jest obudowa brzegów rzeki Elbląg wraz z nowym mostem w Nowakowie.
Sama śluza liczy 200 m długości, 25 m szerokości oraz 6,5 m głębokości. Docelowo kanał żeglugowy ma mieć kilometr długości i 5 metrów głębokości. Po zakończeniu projektu w 2023 roku do portu w Elblągu wpłyną jednostki o zanurzeniu do 4,5 m, długości do 100 m oraz szerokości do 20 m – pod warunkiem utrzymania toru wodnego, co w warunkach Zalewu Wiślanego wymagać będzie stałej pracy pogłębiarki.

Przypomnijmy, że 1 września 2009 r. rząd RP zawarł z rządem Federacji Rosyjskiej umowę regulującą zasady żeglugi przez Cieśninę Piławską na wody polskiej części Zalewu Wiślanego. Jej przepisy były nierespektowane przez stronę rosyjską, cofając nawet zapisy umowy między Rządem PRL a Rządem ZSRR o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej oraz współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych z 15 lutego 1961 r. W umowie z 1 września 2009 r. rząd RP zgodził się na klauzulę pozwalającą na zawieszenie żeglugi ze względów obronnych, bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Zamknięcie żeglugi na Zalewie Wiślanym wyrządziło stronie polskiej straty gospodarcze.