Każdy z nas może w prosty sposób wejść do grona ekoturystów. Czasami wystarczy niewielka zmiana dotychczasowych nawyków, aby odpocząć, ale jednocześnie zadbać o otaczającą nas przyrodę.

W każdym regionie Polski, a więc również na Pomorzu, możemy znaleźć oferty związane z ekoturystyką, tyle że… niekoniecznie jesteśmy tego świadomi. Jak wynika z badań, które zostały przeprowadzone przez Polską Organizację Turystyczną, już kilka lat temu, gdy pytano wybrane losowo osoby o wakacje, te rzadko w swoich odpowiedziach koncentrowały się na ekoturystycznym elemencie swojego wypoczynku. Czasami miały wręcz kłopot z określeniem, czym właściwie jest turystyka ekologiczna„Spontaniczne skojarzenia z tym związane najczęściej kierowały się w stronę agroturystyki. A dla niektórych osób pojęcia ekoturystyka oraz agroturystyka były ze sobą tożsame. Ankietowani, którzy byli pytani, czy brali udział w wakacjach ekologicznych, odpowiadali, że spędzali czas w gospodarstwach agroturystycznych” – informowała Polska Organizacja Turystyczna w raporcie opublikowanym cztery lata temu.
Problemy z definicją ekoturystyki zdarzają się także obecnie. Warto więc najpierw określić, czym ona jest, aby zrozumieć, jakie możliwości z tym związane istnieją na Pomorzu, a więc w naszej najbliższej okolicy. To tym bardziej przydatne dla wszystkich informacje, jeśli weźmiemy pod uwagę ograniczenia związane z podróżowaniem, a wynikające z istniejącego wciąż w Polsce i na świecie zagrożenia epidemicznego.

Turystyka ekologiczna zwraca uwagę na trzy ściśle związane ze sobą aspekty wakacyjnego odpoczynku. Po pierwsze, jako forma aktywnego wypoczywania umożliwia nam aktywne poznawanie walorów krajobrazowych i przyrodniczych miejsc, w których przebywamy. Po drugie, przyczynia się dzięki temu do ochrony wspólnego dziedzictwa przyrodniczego. Po trzecie, stanowi element zrównoważonego rozwoju, a to przynosi przecież korzyści całej społeczności. Innymi słowy, ekoturystyka oznacza odpowiedzialne podejście do podróżowania, a jednocześnie daje możliwość osobistego rozwoju. Nie zapominajmy również o aspekcie zdrowotnym takich wycieczek.

Jak rozpocząć swoją przygodę z ekoturystyką?

– Wybór kierunku i miejsca podróży zależy od naszych indywidualnych pasji oraz zainteresowań – mówi uważana za pionierkę ekoturystyki w Polsce Dominika Zaręba, która jest autorką pierwszej w Polsce książki poświęconej temu tematowi. – Ekoturystyka daje pole do popisu dla każdego w tysiącach zakątków świata, zarówno w tych dalekich, jak i bliskich, polskich. Ekopodróżowanie to w pewnym sensie podróż w głąb siebie, poznawanie świata w sposób ciekawski, z szeroko otwartymi oczami.
Jak dodaje, przygodę z ekoturystyką możemy rozpocząć od podróży na małą skalę, a więc choćby od wyjazdu na łono natury, przykładowo na kaszubską wieś w okolice obszarów chronionych. Na nocleg można się zatrzymać w gospodarstwie agroturystycznym albo niewielkim, rodzinnym pensjonacie, a dzień spędzić aktywnie: pieszo, na rowerze, na wycieczkach konnych czy w kajakach.
– Możemy delektować się regionalnym jadłem, odkrywać lokalne klimaty i „ducha miejsca”, uczestnicząc w imprezach kulturalnych, biorąc udział w warsztatach rękodzielniczych albo kulinarnych. Pomysłów i sposobów na ekopodróżowanie jest naprawdę nieskończona ilość i można je wcielać w życie także w naszym kraju – uważa Dominika Zaręba.
Informacje o konkretnych kierunkach można znaleźć w różnych miejscach, włącznie z ogólnoświatowymi portalami, takimi jak np. tripadvisor.com. W tym miejscu znajduje się oferta tzw. rejsów na ptaki, podczas których można obserwować żyjące na Pomorzu zwierzęta.
Warto zwrócić uwagę także na festyny ekologiczne, które są organizowane nie tylko w Trójmieście, ale również na przykład w Kartuzach czy Rumi. Na ich uczestników najczęściej czekają konkursy, a także prezentacje, podczas których poruszane są tematy związane z ekologią.

Ekologicznie, ale w mieście

W Gdyni co roku jesienią odbywają się targi Dary Ziemi, na które zjeżdżają osoby i wystawcy nie tylko z Pomorza, ale z całej Polski. – Nasze wydarzenie to głównie prezentacja, sprzedaż i promocja płodów rolnych, warzyw i owoców, tradycyjnych i zdrowych produktów kuchni polskiej z wielu regionów, a także okazja do zobaczenia oferty ogrodniczej i rzemiosła regionalnego – informują organizatorzy tego przedsięwzięcia.
Ekologia i świadomość wyborów z tym związanych ma tutaj duże znaczenie, stąd też uczestnicy gdyńskich targów mogli w ubiegłym roku zobaczyć Polanę Eko. Były tam stoiska z produktami wytwarzanymi przez drobne gospodarstwa ekologiczne z całego kraju, na przykład miody i produkty pszczele oraz miody pitne z Warmii i Mazur, Podlasia czy Małopolski, przetwory z owoców i warzyw, oleje tłoczone na zimno, sok z winogron, kompozycje z suchych kwiatów, ziół oraz warzyw i owoców, a także przyprawy i suszone zioła.
Możemy skorzystać również z oferty Leśnego Ogrodu Botanicznego, który funkcjonuje przy gdańskim Nadleśnictwie (Gdynia, ul. Marszewska). W tym miejscu rosną rozmaite, także rzadziej spotykane, odmiany roślin. Nie licząc przerwy wynikającej z obecnego zagrożenia związanego z rozprzestrzenianiem się koronawirusa, organizowane są tam różne zajęcia, na przykład ogrodowe niedziele. To przedsięwzięcia kierowane w stronę indywidualnych odwiedzających. W ramach tej inicjatywy co tydzień można zwiedzać ogród oraz brać udział w warsztatach i prelekcjach prowadzonych przez specjalistów z różnych dziedzin, takich jak leśnictwo, botanika czy ornitologia (w niektórych warsztatach liczba osób mogących wziąć udział jest ograniczona, ale wówczas organizowane są zapisy elektroniczne).
Ekoturystyka to również ciekawe spędzanie czasu w swój własny indywidualny sposób. Możemy wypoczywać w lesie, oczywiście w taki sposób, aby go nie niszczyć. – Od 20 kwietnia, po okresie zakazu wstępu związanym z zagrożeniem epidemicznym, można swobodnie odwiedzać lasy, także te znajdujące się w zarządzie Lasów Państwowych. Nie ma tutaj obowiązku używania maseczki lub zakrywania ust oraz nosa w inny sposób – informują Lasy Państwowe.
Pamiętajmy, żeby przebywając w lesie nie zostawiać po sobie śmieci i rozmaitych odpadów, nie niszczyć otaczającej nas przyrody.
Osoby, które lubią wycieczki rowerowe, mogą skorzystać z tzw. szlaku wejherowskiego w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym. Droga ta biegnie pomiędzy Sopotem a Wejherowem. Dostępny jest także szlak Zagórskiej Strugi pomiędzy Wejherowem a Gdynią Wzgórzem św. Maksymiliana. Z kolei odcinek między Sopotem a Kamienicą Królewską łączy szlak Wzgórz Szymbarskich.

Ośrodki dla ekoturystów

Osoby z rejonu powiatów puckiego oraz wejherowskiego, które nie chcą wyjeżdżać nigdzie dalej, mogą wybrać się do Ośrodka Edukacji Przyrodniczo-Leśnej „Muza”, który znajduje się w Puszczy Darżlubskiej.
Pamiętajmy, że nad morzem są też inne możliwości.
– W naszym zasięgu terytorialnym funkcjonuje Nadmorski Park Krajobrazowy, który otacza ochroną obszary o dużych wartościach przyrodniczych, kulturowych i rekreacyjnych w pasie nadmorskim oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Helski Cypel” – reklamuje ten teren Nadleśnictwo Wejherowo, w granicach którego znajduje się 11 rezerwatów przyrody oraz zarejestrowanych jest aż 56 pomników przyrody, które również mogą stanowić atrakcje podczas naszych lokalnych ekopodróży.
Jeśli bardziej niż lasy i parki preferujemy morskie klimaty, to atrakcyjnym pomysłem na spędzenie wolnego czasu będą plaże. Możemy przykładowo przejść spacerem morskim brzegiem od Gdańska do Gdyni (i odwrotnie) czy w analogiczny sposób przemaszerować przez cały Półwysep Helski. W ten sposób, nie wybierając podróży samochodem, wpływamy też na ograniczenie emisji spalin do atmosfery.
Możliwości spędzenia czasu na Pomorzu w formie ekoturystycznej jest więc wiele, tym bardziej – jak zwracają uwagę eksperci Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – że Pomorze ma ponadprzeciętne walory przyrodnicze i krajobrazowe. Jednocześnie jest u nas dobrze rozbudowana infrastruktura ochrony środowiska (w szczególności na terenach miejskich). Warto więc potraktować zróżnicowany potencjał środowiska województwa jako podstawę rozwoju i możliwość poprawy bioróżnorodności.

Tomasz Modzelewski

Co jest ważne podczas ekologicznej podróży?

• Po pierwsze, zwróćmy uwagę na środek transportu, którym się poruszamy. Samochód będzie najszybszy, ale już niekoniecznie najlepszy dla natury. Wybierając np. rower nie tylko ograniczymy emisję spalin do atmosfery, ale także zadbamy o własne zdrowie i kondycję.
• Po drugie, nie marnujmy wody. Podczas wakacji nie trzeba w żaden sposób wyrzekać się mycia, wystarczy pamiętać o tym, żeby woda nie lała się do zlewu, prysznica czy wanny, jeśli nie jest to potrzebne.
• Po trzecie, w ten sam sposób możemy postępować w przypadku energii elektrycznej, co nie wymaga wielkich zmian. Zastanówmy się, czy wyłączamy po sobie oświetlenie? Czy wyciągamy ładowarki z kontaktu, gdy odłączymy telefon komórkowy?
• Po czwarte, nie kupujmy pamiątek, które chwilę później wyrzucimy. Warto się zastanowić nad tym, czy po powrocie będą one przydatne lub będą miały dla nas wartość sentymentalną albo emocjonalną.
• Po piąte, jeśli na co dzień segregujemy śmieci, to dlaczego nie mielibyśmy tego robić podczas wakacji? Nie trzeba przecież poświęcić na to wiele czasu. Przy okazji warto zwrócić uwagę, z jakich materiałów powstają opakowania, z których korzystamy i wybierać je świadomie.
• Po szóste, szanujmy miejsce, w którym jesteśmy. Jeśli zostały wytyczone określone szlaki, nie zbaczajmy z nich (reguły są przecież wynikiem dbałości o okoliczną przyrodę) i nie zostawiajmy za sobą śmieci, których nie chce się nam dźwigać.