Dialog społeczny w Polsce wciąż odbiega od standardów obowiązujących w krajach tzw. starej Unii Europejskiej. Pomimo wielu prób jego ożywienia wciąż napotyka on wiele barier. – Po pierwsze to niechętna postawa organizacji pracodawców. Po drugie – zbyt mała presja związków zawodowych. Na końcu są ramy prawne, które nie stymulują rokowań zbiorowych – ocenił prof. Łukasz Pisarczyk podczas konferencji zatytułowanej „Dialog społeczny w czasach kryzysu”, która odbyła się 9 marca br. w sali konferencyjnej Muzeum II Wojny Światowej.

Patronat honorowy nad konferencją objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda.

Podczas konferencji diagnozy stanu dialogu społecznego w Polsce oraz wpływu pandemii COVID-19 i wojny za naszą wschodnią granicą przedstawili Piotr Duda, przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ „S”, minister Katarzyna Łażewska-Hrycko, główna inspektor pracy, profesor UW Łukasz Pisarczyk oraz Ireneusz Karaśkiewicz, dyrektor biura Związku Pracodawców Forum Okrętowe.

Konferencję rozpoczął przewodniczący Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność” Krzysztof Dośla, który przywitał związkowców, ale także licznie przybyłych gości, wśród których byli między innymi przedstawiciele władz województwa, pracodawcy, a także eksperci zajmujący się problematyka dialogu społecznego (pełna lista poniżej).

W obronie dialogu

Diagnozę stanu dialogu społecznego z punktu widzenia NSZZ „Solidarność” przedstawił jej przewodniczący Piotr Duda. Zanim jednak przeszedł do oceny dialogu społecznego w czasach pandemii COVID-19, przedstawił krótki zarys historii tworzenia instytucji dialogu społecznego w Polsce po 1989 roku. To właśnie NSZZ „Solidarność” była inicjatorem powstania Komisji Trójstronnej, jak i Rady Dialogu Społecznego. Niestety, instytucje dialogu społecznego wciąż nie spełniają pokładanych w nich nadziei. A ostatnie wydarzenia, jak pandemia i wojna, nie sprzyjają jego poprawie. Piotr Duda jako wyzwanie dla funkcjonowania Rady Dialogu Społecznego wymienił m.in. okres pandemii COVID-19, kiedy dialog prowadzony był niekiedy online.

– Wiedzieliśmy jedno. Nie pozwolimy drugi raz ograć się pracodawcom, którzy chcieli wykorzystać pandemię do liberalizacji kodeksu pracy. Powiedzieliśmy NIE! – zaznaczył szef „S”. Pomimo wielu przeciwności udało się jednak wypracować wówczas wsparcie w postaci tarcz antykryzysowych, a ich najważniejszą zasadą było „wsparcie za porozumienie”. Zapis ten oznaczał obowiązek zawierania przez poszczególne firmy porozumień z organizacjami związkowymi jako warunku otrzymania rządowego wsparcia.

– Niestety, były też zgrzyty i to takie, których my nie odstawialiśmy na bok – podkreślił Piotr Duda. Jako przykłady wymienił m.in. nieudaną próbę paktu społecznego w RDS czy przeniesienie departamentu pracy do ministerstwa gospodarki. Mówił też o niskiej frekwencji ze strony rządowej na posiedzeniach RDS. – Obecnie więcej krzeseł jest pustych, niż pełnych i to jest smutne.

Obecnie NSZZ „Solidarność” domaga się powołania niezależnego podmiotu, czyli Generalnego Dyrektora Dialogu Społecznego i wzmocnienia Rady Dialogu Społecznego.

– Jeżeli w dalszym ciągu RDS będzie tylko platformą, a nie urzędem dialogu społecznego, to dialog będzie kulał – mówił Piotr Duda.

Szef NSZZ „Solidarność” na zakończenie swojego wystąpienia przypominał, jak duże znaczenie dla związku i relacji z pracodawcami i władzą miał papież Jan Paweł II. – To papież dialogu, to on obudził w nas solidarność. Dlatego jako ludzie „Solidarności” nie pozwolimy na ohydne ataki na Ojca Świętego, który nie może się już bronić, bo nie żyje – mówił Piotr Duda.

O dialogu społecznym w czasie pandemii z perspektywy Państwowej Inspekcji Pracy podczas konferencji mówiła minister Katarzyna Łażewska-Hrycko, główna inspektor pracy, która między innymi stwierdziła, że tam, gdzie jest silna reprezentacja związków zawodowych, tam jest zdecydowany wyższy poziom dbałości o przestrzeganie przepisów prawa pracy. Pokazała on również statystyki dotyczące porozumień zawartych między pracodawcami a stroną związkową w okresie pandemii.

Kolejnym prelegentem był prof. Łukasz Pisarczyk, który stwierdził, że dialog społeczny w Polsce przeżywa kryzys, za który odpowiedzialne są: po pierwsze – niechętna postawa organizacji pracodawców, po drugie – zbyt mała presja ze strony związków zawodowych, a po trzecie – neutralne ramy prawne, które nie stymulują rokowań zbiorowych. Zdaniem prof. Łukasza Pisarczyka państwo wobec dialogu społecznego zajmuje postawę wrogiej neutralności, co powoduje małe szanse na wprowadzenie głębokiej reformy, która przyniosłaby przełom.

Konferencję zakończyło wystąpienie Ireneusza Karaśkiewicza, dyrektora biura Związku Pracodawców Forum Okrętowe, który mówił o wyzwaniach stojących przed branżą okrętową i koniecznością zapewnienia zleceń dla polskich stoczni, kształceniu kadr na potrzeby rodzimego przemysłu stoczniowego, jak i o dialogu prowadzonym ze związkami zawodowymi.

Projekt otrzymał dofinansowanie z Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu „Dialog społeczny – godna praca”.

Organizatorem spotkania, w którym uczestniczyło około 350 osób, był Region Gdański NSZZ „Solidarność”. Byli to przede wszystkim przedstawiciele organizacji NSZZ „Solidarność” Regionu Gdańskiego, ale także zaproszeni goście, m.in. Dariusz Drelich, wojewoda pomorski, Małgorzata Bielang, pomorska kurator oświaty, dr hab. Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Kazimierz Janiak, dyrektor oddziału Totalizatora Sportowego w Gdańsku, ks. kanonik Ludwik Kowalski, proboszcz parafii św. Brygidy oraz Mateusz Smolana, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Solidarności.

Na konferencji obecni byli także przedstawiciele pracodawców: Adam Ruszkowski ze Związku Pracodawców Forum Okrętowe, prezes zarządu Remontowa Holding SA, Adam Jaśkowski, wiceprezes zarządu ENERGA SA, Cezary Godziuk, członek Zarządu Rafinerii Gdańskiej Sp. z o.o., Marcin Ryngwelski, prezes Zarządu Remontowa Shipbuilding SA.

Gośćmi gdańskiej „Solidarności” byli także Grzegorz Adamowicz, przewodniczący Zarządu Regionu Elbląskiego NSZZ „Solidarność”, Zbigniew Koban, kierownik Oddziału Regionu Elbląskiego NSZZ „Solidarność” w Kwidzynie, dr hab. Marcin Zieleniecki oraz Katarzyna Zimmer-Drabczyk, szefowa Biura Eksperckiego Komisji Krajowej i Sławomir Adamczyk, kierownik Działu Branżowo-Konsultacyjnego.

Konferencję prowadził Jacek Rybicki z Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność”.

Małgorzata Kuźma