Porozumienie jastrzębskie 3 września 1980 roku było kolejnym, po świdnickim, lubelskim, gdańskim i szczecińskim, dokumentem podpisanym latem 1980 roku między ówczesną władzą a robotnikami. Dopóki Gierek mógł rachować na Śląsk, to mógł przeciągać bieg zmian, ale wydarzenia nabrały tempa. 6 września 1980 r. doszło do zmian w kierownictwie PZPR i w rządzie.

Komisję rządową reprezentował wicepremier Aleksander Kopeć, a Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego jego przewodniczący – Jarosław Sienkiewicz z KWK „Borynia”.

Pierwsze strajki na Górnym Śląsku wybuchły na początku sierpnia 1980 r. w Zakładzie Tworzyw Sztucznych Erg w Bieruniu i tarnogórskim Fazosie i szybko zostały wygaszone. W nocy z 27 na 28 sierpnia 1980 r. rozpoczął się strajk w kopalni „Manifest Lipcowy”. 29 sierpnia rozpoczęły się rozmowy między komisją rządową a MKS. Kopalnie i miasto zasypywano przez trzy dni ulotkami mającymi załamać psychicznie górników i ich rodziny. Miało to jednak odwrotny skutek: wkrótce w regionie strajkowało 28 kopalń i 28 innych zakładów.

fot. Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach

Porozumienie zawierające 29 postulatów zostało podpisane o godz. 5.45 nad ranem 3 września 1980 r.

Do 21 postulatów wysuniętych przez załogi strajkujące na Wybrzeżu MKS w kopalni „Manifest Lipcowy” (obecnie Zofiówka – Jastrzębie) dołączyły: podnoszenie wysokości zarobków w ścisłej relacji ze wzrostem kosztów utrzymania, wprowadzenie wszystkich wolnych sobót od początku 1981 r., wprowadzenie pułapu minimalnej i maksymalnej płacy, zniesienie czterobrygadowego systemu pracy w kopalniach oraz powołanie Komisji Mieszanej składającej się z przedstawicieli rządu i MKS mającej za zadanie nadzorować realizację podpisanego porozumienia, co przypieczętowało wcześniejsze umowy społeczne.

 Spora część przyjętych postulatów dotyczyła spraw socjalnych górników, ale miały one później znaczenie dla pracowników w całej Polsce. Władza zobowiązała się np., że od 1981 r. ustalony będzie pułap minimalnych i maksymalnych płac w kraju.

8 lat później, 15 sierpnia 1988 r. o godz. 22.30 ponownie rozpoczął się strajk w KWK Manifest Lipcowy, a w kolejnych dniach dołączyły śląskie kopalnie m.in. z Jastrzębia, Żor i Wodzisławia Śląskiego. Na skutek interwencji aktywu partyjnego i sił porządkowych, pod koniec miesiąca protesty zaczęły słabnąć. 28 sierpnia strajkował tylko Manifest Lipcowy, który zakończył protest 3 września. Tego dnia o godz. 6 rano 167 górników z Manifestu Lipcowego i 18 z innych zakładów pracy opuściło kopalnię. Zwolniono z pracy 151 osób, a powołania do wojska otrzymało 50 górników.

W uroczystościach rocznicowych w Jastrzębiu Zdroju uczestniczyła delegacja naszego Regionu: Krzysztof Dośla i poczet z historycznym sztandarem Związku.