26 stycznia br.: Pierwsze czytanie ustawy przyznającej rodzicom dodatkowe uprawnienia  

26 stycznia br. pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy gdyż Unia Europejska  przyznaje rodzicom dodatkowe uprawnienia.  Nowelizacja ma na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego postanowień dwóch dyrektyw. Są to dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylająca dyrektywę Rady 2010/18/UE.

Termin wdrożenia dyrektywy work-life balance upłynął w sierpniu ub.r. Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.

Dyrektywy te mają na celu osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy poprzez ułatwianie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym oraz poprawę warunków pracy dzięki zapewnieniu bardziej przejrzystych i przewidywalnych warunków za-

Jedną z najważniejszych zmian wprowadzanych do Kodeksu pracy jest prawo do indywidualnego urlopu rodzicielskiego dla pracownic i pracowników. Łączny wymiar tego urlopu dla obojga rodziców będzie wynosił 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie albo 43 tygodnie w przypadku porodu mnogiego.

Natomiast w celu uwzględnienia szczególnych potrzeb rodziców zwłaszcza dzieci z programu „Za życiem” łączny wymiar urlopu dla obojga rodziców będzie wydłużony o 24 tygodnie, a więc będzie wynosił w sumie 65 tygodni lub 67 tygodni w przypadku urodzenia bliźniąt. Jednocześnie w ramach ww. urlopu rodzicielskiego wprowadzona zostanie nieprzenoszalna część tego urlopu w wymiarze 9 tygodni dla każdego z rodziców. Oznacza to możliwość skorzystania przez każdego z rodziców z maksymalnie 32–34 tygodni tego urlopu, tak jak jest to obecnie, a w przypadku rodziców i dzieci ciężko chorych – 56–58 tygodni.

Kolejna zmiana. Prawo do urlopu rodzicielskiego zostanie uniezależnione od pozostawania matki dziecka w zatrudnieniu czy też ubezpieczeniu w dniu porodu. Oznacza to, że ojciec dziecka będzie mógł skorzystać z urlopu rodzicielskiego, mimo że matka dziecka w dniu porodu nie pozostawała w stosunku pracy. Jest to kolejne prorodzinne rozwiązanie, które wprowadzamy w tej ustawie.

Projekt ustawy wprowadza także urlop opiekuńczy w celu zapewnienia opieki osobistej lub wsparcia osób najbliższych, krewnych, prowadzących wspólne gospodarstwo domowe. Urlop ten będzie w wymiarze 5 dni w ciągu roku kalendarzowego bez prawa do wynagrodzenia.

Wprowadzone zostanie również zwolnienie od pracy z powodu tzw. siły wyższej. W pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą czy wypadkiem pracownik będzie mógł skorzystać z 2 dni lub 16 godzin w ciągu całego roku kalendarzowego z zachowaniem połowy prawa do wynagrodzenia.

Kolejnym bardzo istotnym rozwiązaniem, które wprowadzamy w tej ustawie, jest umożliwienie szerszego stosowania elastycznej organizacji pracy. Jest to bardzo ważne, to zresztą podnosiliśmy wielokrotnie przy prezentacji strategii demograficznej. To wyjątkowo prorodzinne rozwiązanie pozwala na ruchomy czas pracy, indywidualny rozkład czasu pracy, weekendowy system czasu pracy, skrócony tydzień pracy czy przerywany czas pracy jako te elastyczne formy zatrudnienia.

Wprowadzamy taki przepis, który umożliwia rodzicom opiekującym się dziećmi do 8. roku życia, aby wniosek, który zostanie złożony, o taką elastyczną formę czasu pracy był dla pracodawcy wnioskiem wiążącym. Czyli tutaj też jest bardzo mocne łączenie i wychodzenie naprzeciw rozwiązaniom prorodzinnym.

Wprowadzamy również zmiany w urlopie ojcowskim. Do tej pory można go było wykorzystać do 24. miesiąca życia dziecka, teraz ten okres skracamy do 12. miesiąca życia dziecka. Celem tego urlopu jest bowiem stworzenie więzi rodzinnych dziecka z rodzicami. Zależy nam, aby przede wszystkim właśnie w tym pierwszym okresie, pierwszym roku wychowywania dziecka również ojciec dziecka wykorzystał ten urlop.

Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie zakazu prowadzenia wszelkich przygotowań do zwolnienia pracowników, jak również wypowiedzenia i rozwiązania stosunku pracy w okresie ciąży, urlopu macierzyńskiego. Chodzi tu też o zabezpieczenie dla kobiety, która jest w ciąży lub jest po urodzeniu dziecka, jeżeli chodzi o organizację czasu pracy.

Przesuwamy z 4. roku na 8. rok życia wiek dziecka, do ukończenia którego pracodawca może polecić pracownikowi, który jest rodzicem, pracę w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy oraz delegować poza miejsce pracy tylko za jego zgodą.

Kolejną kluczową zmianą, którą wprowadzamy do Kodeksu pracy, jest rozszerzenie zakresu informacji o warunkach zatrudnienia pracownika, przede wszystkim o dodatkowych elementach, np. o szkoleniach zapewnianych przez pracodawcę, o długości płatnego urlopu przysługującego pracownikowi.

Z kolei w zakresie umowy o pracę na okres próbny projektowane zmiany mają na celu zapewnić, że okres próbny będzie współmierny do przewidywanego czasu trwania umowy o pracę na czas określony i do rodzaju wykonywanej pracy. I wprowadzamy tutaj następujące zmiany. Jeżeli okres próbny będzie 1-miesięczny, to w tym przypadku umowę o pracę na czas określony będzie można zawrzeć na okres krótszy niż 6 miesięcy. Przy 2-miesięcznym okresie próbnym umowa na czas określony będzie musiała być zawarta na co najmniej 6 miesięcy ale nie więcej niż 12 miesięcy. Jest to kolejna zmiana, która przede wszystkim realizuje politykę prorodzinną w miejscu pracy.

Ponadto do Kodeksu pracy zostanie wprowadzona regulacja, która zapewnia pracownikom prawo do równoległego zatrudnienia. Zostanie wprowadzony zakaz zabraniania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą, a także w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy oraz zakaz poddawania pracownika niekorzystnemu traktowaniu z tego też tytułu.

Dodatkowo pracownikowi, który wykonywał pracę od co najmniej 6 miesięcy, zostanie zapewnione prawo do wystąpienia o zmianę rodzaju umowy o pracę, np. z umowy na czas określony na umowę na czas nieokreślony. Pracodawca będzie zobowiązany do udzielenia odpowiedzi na ten wniosek pracownika w ciągu miesiąca.

Istotną zmianą wprowadzoną do Kodeksu pracy jest również przyznanie pracownikowi prawa do nieodpłatnego i wliczanego do czasu pracy szkolenia niezbędnego do wykonywania określonego rodzaju pracy na określonym stanowisku. I prawo to będzie przede wszystkim przysługiwało pracownikom w przypadku szkoleń, które są zapisane w układach zbiorowych pracy, w porozumieniach, w regulaminie czy też w przepisach prawa pracy lub też w umowie o pracę. Szkolenia takie będą się odbywały na koszt pracodawcy i w miarę możliwości w godzinach pracy. Jednakże jeżeli szkolenie będzie odbywało się poza godzinami pracy, ten czas będzie wliczany do czasu pracy.

Te zmiany, mające przede wszystkim na celu wprowadzenie dyrektyw, jednoznacznie przyczynią się do umożliwienia łączenia pracy zawodowej z życiem rodzinnym, do tego, aby sytuacja na rynku pracy, sytuacja polskich rodzin była lepsza.

Pod koniec stycznia 2023 r. parlament zaczyna pracę nad ustawą, która powinna wchodzić w życie pół roku temu. A chodzi o wdrożenie do polskiego kodeksu praw pracowniczych, którego wymaga od nas Unia Europejska, praw, z których już korzystają w znacznie większym wymiarze liczni obywatele innych państw Unii Europejskiej. Co prawda prace nad ustawą rozpoczęliśmy w marcu ub.r., zanim upłynął termin wdrożenia dyrektywy. W sierpniu ub.r. 19 państw w Unii Europejskiej nie wprowadziło jeszcze dyrektywy do porządku prawnego.

Ostatnie dane o bezrobociu za grudzień ub.r. pokazują stopę 5,2 proc. Jeżeli byśmy to przełożyli na wyniki Eurostatu, to na poziomie 3 proc., czyli jest to druga najniższa stopa bezrobocia w Unii Europejskiej.  

(fot. ASG)

[dkpdf-button]
Strona korzysta
z plików Cookies.
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej